In de zorg is geen enkele vorm van lichamelijk contact toegestaan, behalve handen schudden, zegt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ).
Juist aanraking maakt dat iemand zich niet alleen voelt, zeggen Marian Verkerk en Joris Slaets, hoogleraar zorgethiek en ouderengeneeskunde in een opiniestuk in Trouw. Zij reageren hiermee op de uitspraak van IGZ dat naast een hand schudden, geen enkele vorm van lichamelijk contact is toegestaan in de zorg.
Aanraken voor troost en geborgenheid
‘Het is juist de hand op de schouder die maakt dat je je even geborgen en getroost kunt voelen. Door bij een angstige cliënt enige tijd de hand vast te houden, kun je een noodzakelijk onderdeel van goede zorg in de praktijk brengen’, schrijven de Groningse hoogleraren Marian Verkerk (zorgethiek Rijksuniversiteit Groningen) en Joris Slaets (ouderengeneeskunde UMCG) in een opiniestuk in het dagblad Trouw.
Tuchtzaak psychiatrisch verpleegkundige
IGZ deed de uitspraken naar aanleiding van een medische tuchtzaak in Groningen. Hierbij werd een psychiatrisch verpleegkundige een beroepsverbod opgelegd, omdat hij regelmatig te ver is gegaan met de ‘aai over de bol’ en knuffels aan zijn patiënten. Ook pakte hij hen bij de heupen of legde hij zijn hand op hun been. Dit deed hij naar eigen zeggen vanuit een gevoel van ‘hoffelijkheid’. De inspectie liet tijdens de zitting weten dat, naast een hand schudden, geen enkele vorm van lichamelijk contact is toegestaan in de zorg: ‘Een professionele houding betekent fysieke distantie.’
Lichamelijk contact cliënt
De vraag is: hoe voorkom je misbruik van kwetsbare patiënten terwijl fysiek contact bijna een noodzaak is voor goede zorg? Door ieder lichamelijk contact dat verder reikt dan handen schudden te verbieden? ‘Daarmee creëer je zorg die mensen in de steek laat’, volgens Verkerk en Slaets. ‘Het feit dat lichamelijk contact kan leiden tot misbruik, mag nooit voldoende reden zijn om het contact met de patiënt en cliënt te beperken tot een handdruk.’
De professionaliteit van de verzorgenden en verpleegkundigen is een belangrijke maatstaf of fysiek contact goed en wenselijk is, vinden de hoogleraren. ‘Professionaliteit in de zorg betekent dat je het juiste moment van lichamelijk contact goed kunt inschatten,’ aldus Verkerk en Slaets. Dat houdt volgens hen in: ‘Aandachtigheid in de zorgrelatie: welke houding is nodig om zorg aan die specifieke patiënt te leveren? Maar ook responsiviteit: ervaart de patiënt datgene wat ik doe als prettig en gepast?’
Kille handdruk
Volgens de hoogleraren zijn juist deze twee deugden: aandachtigheid en responsiviteit, in de zorg nodig om misbruik tegen te gaan. ‘Het is niet het lichamelijk contact dat op zichzelf misbruik impliceert, het is de wijze waarop wij met elkaar als belichaamde personen omgaan. In die zin kan zelfs een kille handdruk meer kwaad dan goed doen.’
Lees hier het hele opiniestuk in dagblad Trouw
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account