Gezondheidswetenschapper Sandra Zwakhalen van de Universiteit Maastricht heeft een checklist ontwikkeld om pijn bij demente ouderen op te sporen.
Sandra Zwakhalen: ‘Het vermoeden bestaat dat in verpleeghuizen veel onnodig pijn wordt geleden. Dit veroorzaakt weer andere problemen, zoals depressies, verminderde sociale activiteiten of slaapstoornissen. De kwaliteit van leven wordt veel minder.’ Signalen
Zwakhalen ontwikkelde een checklist voor fysieke en emotionele pijnuitingen, zodat deze pijnsignalen van mensen met dementie door zorgverleners kunnen worden herkend en beoordeeld. Op de lijst staan 24 uitingen die kunnen duiden op pijn. Dat varieert van gezichtsuitdrukkingen (grimassen, wenkbrauwen fronsen) via signalen van verzet of afweer (niet aangeraakt willen worden) tot sociaal-emotionele uitingen zoals verdriet, norsheid of prikkelbaarheid. Hoe meer punten iemand op deze lijst scoort, des te groter de kans dat er sprake is van pijn.
Griepprik
Zwakhalen heeft de pijnschaal uit het buitenland gehaald, getest en voor Nederlands gebruik geschikt gemaakt. Het gaat om de zogenaamde PACSLAC-schaal. Door 128 demente ouderen in vergelijkbare omstandigheden dezelfde pijnprikkels te geven, zoals een griepprik, kon worden vastgesteld wat de standaardreacties zijn op verschillende soorten pijn. Ook dagelijks terugkerende handelingen die vaak gepaard gaan met pijn, zoals transport van bed naar stoel, werden op deze wijze getest.
Verpleegkundige
Is eenmaal vastgesteld dat de patiënt pijn heeft, dan is het aan de verpleeghuisarts om verder onderzoek te doen naar de oorzaak. Zwakhalen: ‘Mijn punt is dat de verzorgende of verpleegkundige de signalen registreert en zo sterker staat in het overleg met de arts.’
Verzet
De gezondheidswetenschapper waarschuwt wel bij het gebruik van de pijnschaal: ‘Niet altijd wordt op dezelfde manier gereageerd. Sommigen gaan zich tijdens de verzorging verzetten, anderen beginnen opeens te schreeuwen of tonen zich ontsteld. Verzorgenden herkennen dergelijke uitingen bovendien vaak niet als pijn. “Ach ja, dat hoort nu eenmaal bij dementie”, zeggen ze dan. En het is waar: als iemand verdrietig kijkt of niet wil worden aangeraakt, kan dat ook duiden op een depressie. Daarom is de combinatie van uitingen belangrijk.’
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account