Het is de vraag of het bij het katheteriseren van kinderen beter is te verdoven met of zonder lidocaïnegel.
Casus
Bij kinderen in het ziekenhuis is het soms nodig een verblijfskatheter in te brengen. Op de afdeling zuigelingen (0-1 jaar) wordt daarbij vaak lidocaïnegel gebruikt tegen de pijn (Instillagel®). De verpleegkundigen vragen zich af of dit eigenlijk wel zin heeft.
1 Formuleer je vraag
(P=patiënt of probleem, I=interventie, C=vergelijking en O=uitkomst)
P: Kind dat een blaaskatheterkrijgt ingebracht
I: Lidocaïnegel gebruiken
C: Geen lidocaïnegel gebruiken
O: Pijn, stress en discomfort
2a Zoekstrategie
Gezocht in de Cochrane database en Medline.2 Zoektermen: urethral catheterization, urethral catheterisation, bladder catheterization, bladder catheterisation, pain, discomfort and lidocaine.
2b. Resultaten zoekstrategie
We vonden drie RCT’s (randomized clinical trials), over:
1. Het effect van lidocaïne bij het inbrengen van een blaaskatheter bij kinderen van 4-11 jaar op een polikliniek.3
2. Het effect van lidocaïne bij het inbrengen van een blaaskatheter bij opgenomen kinderen van 0-2 jaar.4
3. Het effect van lidocaïne bij het inbrengen van een blaaskatheter bij kinderen van 2 maanden – 2 jaar op de spoedeisende hulp.5
3a. Beoordeling methode
Het eerste onderzoek3 is valide. Hierin zijn 20 kinderen van 4 tot 11 jaar op een polikliniek urologie verdeeld in twee groepen: een groep met intra-urethrale toediening van lidocaïnegel en een placebogroep. Bij alle kinderen wordt voor het (eenmalig) inbrengen van de katheter een glijmiddel bij de ingang van de urethra aangebracht. Na twee minuten wordt in de interventiegroep lidocaïnegel 2% en in de placebogroep (0.5 – 2.0 ml) glijmiddel in de urethra aangebracht. Dit wordt nog tweemaal herhaald met tussenpozen van twee minuten. Tien minuten na start van de procedure wordt de katheter ingebracht.
Ook de tweede studie4 is valide en betrouwbaar. De 117 geïncludeerde kinderen tussen 0 en 2 jaar zijn verdeeld over een interventie- en een placebogroep. De interventiegroep kreeg 1-2 ml lidocaïnegel 2% op de genitale mucosa en de placebogroep 1-2 ml glijmiddel. Na 2-3 minuten werd de katheter ingebracht.
De derde gevonden studie5 is eveneens betrouwbaar. Hierin zijn 45 kinderen van 2 maanden tot 2 jaar op een spoedeisende hulp verdeeld in drie groepen: een controlegroep, een groep met intra-urethrale toediening van lidocaïnegel en een placebogroep. Bij alle kinderen wordt voor het (eenmalig) inbrengen van de katheter een glijmiddel op het genitale gebied aangebracht. Na twee minuten krijgt de interventiegroep 0.5 ml lidocaïne-gel 2% en de placebogroep 0.5 ml glijmiddel in de urethra toegediend. Na nog eens twee minuten vindt de katheterisatie plaats.
Resultaten
De uitkomst van het eerste onderzoek3 laat een significant verschil zien op alle uitkomstmaten ten gunste van de lidocaïnegroep. De tweede studie4 toont dat katheteriseren bij jonge kinderen een pijnlijke ingreep is, maar er is geen significant verschil in de pijnscores van de interventie- en de placebogroep. In studie nummer drie5 is de pijnscore in de interventiegroep tijdens de katheterisatie weliswaar lager dan in de andere twee groepen, maar dit verschil is niet significant. Het enige significante resultaat is dat de kinderen in de interventiegroep minder huilen dan die in de controlegroep.
Stap 4. Conclusie en toepassing
De uitkomsten van de onderzoeken spreken elkaar tegen. Misschien is dit te verklaren uit de verschillende procedures in de studies. Zo brengt men in het ene onderzoek de lidocaïne in in de urethra en in de andere studie op het genitale gebied. Ook verschilt de tijd tussen het aanbrengen van de lidocaïne en het katheteriseren. Verder blijkt dat het aanbrengen van lidocaïne in de urethra op zichzelf ook discomfort met zich meebrengt. Helaas is dit in de eerste studie3 niet gemeten.
Stap 5. Evaluatie
Het gebruik van lidocaïnegel als pijnstilling bij het inbrengen van een blaaskatheter bij kinderen is niet overtuigend te onderbouwen en daarom af te raden. In het Emma Kinderziekenhuis zal deze verandering in de zorg worden doorgevoerd.
Nee, het gebruik van lidocaïnegel bij kinderen bij blaaskatheterisatie wordt afgeraden
Tekst: Joost Dingemans, Jolanda Maaskant1
Noten
1. Jolanda Maaskant is stafmedewerker/onderzoeker, Joost Dingemans is seniorverpleegkundige, Emma Kinderziekenhuis/Academisch Medisch Centrum (AMC), Amsterdam. Meer informatie: j.m.maaskant@amc.uva.nl.
2. www.cochrane.org, www.medline.com
3. Gerard LL, Cooper CS, Duethman KS [et al]. Effectiveness of lidocaine lubricant for discomfort during paediatric urethral catheterization. The Journal of Urology 2003, 170:564-567.
4. Vaughan M, Paton EA, Bush A [et al]. Does lidocaine gel alleviate the pain of bladder catheterization in young children? Pediatrics 2005, 116(4):917-20.
5. Mularoni PP, Cohen LL, DeGuzman M [et al]. A randomised clinical trial of lidocaine gel for reducing infant distress during urethral catheterization. Pediatric Emergency Care 2009, 25(7):439-443.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account