Met de ‘beter-niet-doen-lijst’ staan overbodige verpleegkundige handelingen weer volop in de belangstelling. Dat is niet voor het eerst, weet Nannie Wiegman.
In samenwerking met de V&VN is het Radboudumc bezig met een ‘beter-niet-doen-lijst’ voor verpleegkundigen. In 2006 waren overbodige verpleegkundige handelingen ook al in het nieuws toen Hester Vermeulen -inmiddels hoogleraar in Nijmegen- promoveerde op rituelen in de postoperatieve zorg. Het was een wake-up call. Verpleegkundig handelen mocht nooit meer op de automatische piloot gebeuren maar moest gebaseerd zijn op Evidence Based Practice. Lukt dat nu een beetje?
Durf te laten
In navolging van het onderzoek van Vermeulen organiseerde het Landelijk Expertise Centrum Verpleging en Verzorging (LEVV, inmiddels gefuseerd met V&VN) in 2008 het congres ‘Durf te laten’. Het werd een onstuimige bijeenkomst. De onrust was al merkbaar in de trein richting Ede, waar tientallen congresgangers het nieuws van die ochtend bespraken.
Vanuit V&VN worden de bestaande landelijke kwaliteitsstandaarden voor verpleegkundigen en verzorgenden eens flink onder de loep genomen. Lees meer >>
Kranten kregen er lucht van
Wat was het geval? De Volkskrant had lucht van het congres gekregen en kopte ‘Verpleegkundigen verrichten dagelijks handelingen die niet nuttig en soms zelfs schadelijk zijn.’ De Elsevier deed er nog een schepje bovenop met de ‘De zorg aan patiënten kan efficiënter en effectiever, omdat verpleegkundigen en verzorgers veel zinloze handelingen uit automatisme verrichten.’
Aantijgingen
De frustratie bij de verpleegkundigen op weg naar het congres was groot. Deden zij dan maar wat? Hadden zij juist niet geleerd om decubitus te voorkomen met behulp van een schapenvacht of om preoperatief te scheren? Zij oefenden met de beste bedoelingen hun vak uit, en deze aantijgingen maakten hen behoorlijk onzeker. Het congres begon dan ook in een uiterst gespannen sfeer.
Verontwaardiging in de zaal
Het LEVV presenteerde achttien verpleegkundige handelingen waarvan de zinloosheid inmiddels was aangetoond, plus een stappenplan om die obsolete handelingen te elimineren. Gezien de verontwaardigde reacties uit de zaal valt te betwijfelen of de boodschap aankwam. Wat we inmiddels wel weten, is dat het uitbannen van niet-wetenschappelijk onderbouwde verpleegkundige handelingen een proces van de lange adem is.
Dossier Evidence Based Practice (EBP)
Ben je geïnteresseerd in EBP? In dit dossier verzamelt Nursing het laatste nieuws, achtergronden en blogs over EBP (evidence based practice) voor verpleegkundigen. Lees meer >>
Ondergang van de schapenvacht
Drie hbo-v-studenten deden in 2015 onderzoek naar de ontwikkeling van decubituspreventie. Het bleek dat de schapenvacht in 1963 voor het eerst in de leerboeken werd aanbevolen, in 1992 werd afgeraden, in 1993 weer werd aangeraden om in 1995 als zinloos ritueel definitief te worden afgeschaft. Dat is dus niet bepaald overzichtelijk voor een verpleegkundige. Uit hun onderzoek bleek ook dat schapenvacht, ongeacht de kennis die er inmiddels over beschikbaar is, vandaag de dag nog met enige regelmaat wordt gebruikt.
De grote uitdaging
Het blijkt dus in de praktijk behoorlijk lastig om zinloze verpleegkundige handelingen te vervangen door Evidence Based Practice. De uitdaging voor de komende jaren zal niet alleen zijn om die transitie tot stand te brengen, maar vooral om alle verpleegkundigen in die transitie mee te nemen.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account