Zorginstelling Liemerije geeft alle bewoners met dementie een eigen iPod met persoonlijke muziek erop, na de succesvolle proef ‘Muziek op Maat’. Tijdschrift voor Verzorgenden interviewt teamleider Anita Rasker: ‘De wasbeurt gaat nu veel soepeler.’
Is een cd opzetten in de huiskamer niet voldoende?
‘Dat kan heel fijn zijn voor bewoners, maar het blijft achtergrondmuziek. Zoals wij de muziek gebruiken bij Muziek op Maat, is het veel meer toegespitst op de wensen en emoties van één bewoner.
Hoe kwamen jullie op dit idee?
‘Onze verzorgenden hebben dit idee bedacht. Zij keken samen de documentaire Alive Inside, dat over de effecten van muziek bij dementie gaat. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt ook dat het gedeelte in de hersenen waar muziek wordt opgeslagen, het laatste deel is wat door dementie wordt aangetast. Daarom is het zo mooi als je daarop kunt inspelen met de zorg. De verzorgenden waren zo diep onder de indruk van de docu, dat ze het ook in onze belevingsgerichte zorg wilden invoeren. Omdat dit idee uit henzelf komt, waren ze ook heel gemotiveerd om ermee aan de slag te gaan.’
Hoe werkt dat in de praktijk?
‘We kijken naar welke muziek een rol heeft gespeeld in het leven van de cliënt. Onderzoek wijst uit dat bij een bepaalde leeftijdsperiode veel emotie bij muziek zit. Bij mannen is dat van 15-25 jaar en bij vrouwen van 12-22 jaar. In die periode krijg je bijvoorbeeld je eerste kus, ben je voor het eerst verliefd, en krijg je kinderen. De cliënt vult een vragenlijst in over de muziekvoorkeur, samen met een mantelzorger of verzorgende.’
En dan?
‘Vervolgens stelt een vrijwilliger of verzorgende een playlist samen, waar ze samen met de bewoner naar luisteren. Er wordt hoe de cliënt reageert op welke muziek. Zo is er een mevrouw die twee playlistst heeft: eentje voor de ochtendzorg, waarbij ze gewassen wordt. Dat is Nederlandstalige muziek. Waar de wasbeurt voorheen een hele onderneming voor de verzorgende was, omdat mevrouw zoveel weerstand gaf, zijn ze nu samen aan het meezingen met de muziek. Ze vindt gewassen worden nog steeds niet leuk, maar het is geen gevecht meer. ’s Middags luistert ze liever naar klassieke muziek.’
Ignar Rip is de oprichter van de website Alzheimermuziekgeluk en heeft een 5-stappenplan gemaakt waarmee je als verzorgende je cliënt kunt bijstaan met muziek. Lees meer >>
Hoe vaak luisteren de bewoners naar hun playlist?
‘Dit gebeurt iedere dag, op vaste momenten. Het verschilt per persoon, maar de meesten luisteren minimaal twintig minuten naar hun iPod.’
Wat zijn de effecten?
‘Er is meer ontspanning bij de bewoners, ook tijdens zorgmomenten. Zo is er een mevrouw met een grote loopdrang aan het eind van de middag. Ze vraagt dan steeds: “Waar is mijn man? Ik moet naar huis. Ik moet mijn kinderen ophalen. Ik moet eten koken.” Als we haar de iPod aanbieden met christelijke Maria-liederen, dan vindt ze de rust om te zitten. En ook na het luisteren van de muziek houdt dit aan. We zijn deze proef vorig jaar gestart op één locatie, en door het succes hebben we nu voor zeven locaties 190 iPods aangeschaft. De financiering hiervan komt van Stichting Vrienden van Liemerije, die hiervoor geld inzamelde.’
Vinden ze zo’n koptelefoon niet vervelend?
‘Het verbaasde ons om te zien hoeveel bewoners hier geen problemen mee hebben. Waarschijnlijk zijn ze heel erg afgeleid door de muziek die ze horen. Bij mensen die de koptelefoon wel vervelend vinden, hebben we een muziekkussen: hierbij komt het geluid uit een kussen.’
Hoe introduceer je dit als verzorgende in je organisatie?
‘Zoek contact met stichting Music and Memories. Zij verzorgen ook trainingen die onze verzorgenden hebben gevolgd bij dit project. En het heeft de grootste kans van slagen als je meer collega’s vindt die dit zouden willen doen. Dan kun je het aankaarten bij je leidingevende, of een MT lid. Want het zou mooi zijn als zoveel mogelijk mensen met dementie van hun eigen muziek kunnen genieten.’
Tijdschrift voor Verzorgenden is hét vakblad voor verzorgenden in de ouderenzorg. Deze maand zijn Hugo Borst en Carin Gaemers gasthoofdredacteur. Neem nu een jaarabonnement met 20% korting én ontvang het nieuwe boek van Hugo: ‘Ach moedertje’ met de actiecode Achmoedertje17 Naar abonneren >>
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account