Toen ik nog leerling verpleegkundige was viel het me al op. Artsen en verpleegkundigen botsen regelmatig over ethische kwesties, maar het lukt nauwelijks daar met elkaar op een volwassen manier over te praten. Ik schreef er toentertijd mijn eindwerkstuk over. De titel luidde ‘In gesprek met elkaar’.
Inmiddels ben ik ruim tien jaar gediplomeerd verpleegkundige. In vrijwel alle Amsterdamse ziekenhuizen stond ik aan het bed. Veel is er niet veranderd sinds mijn stageperiode. Artsen en verpleegkundigen botsen nog steeds regelmatig, in alle ziekenhuizen, op alle specialismen. Over de volgende chemokuur voor meneer Zandberg, de fixatie van mevrouw Koelemeijer en het reanimatiebeleid van de oude heer Beukenaar. En nog altijd komt het gesprek over dergelijke thema’s uiterst moeizaam op gang.
Iedereen heeft afgelopen jaar kennis genomen van het onderzoek dat Medisch Contact hield onder zijn abonnees. Meer dan 60 procent van de artsen vindt dat er te lang doorbehandeld wordt. Het nieuws haalde alle kranten. Nursing vroeg in reactie haar bezoekers hoe zij tegenover deze kwestie staan. Er reageerden ruim 400 verpleegkundigen op nursing.nl. Meer dan 90 procent gaf aan dat er te lang doorbehandeld wordt.
Lange tijd heb ik het artsen verweten dat het gesprek over ethische kwesties niet op gang komt. Ze zouden misplaatst arrogant reageren, intimiderend doen met vage bloeduitslagen en onbegrijpelijk jargon. Inmiddels weet ik dat het grotendeels houding is. Artsen vinden het gewoon verdomd ongemakkelijk om te praten met verpleegkundigen over het afzien van behandeling. Het zijn soms net mensen.
Er is ook een periode geweest dat ik het verpleegkundigen verweet. Tijdens de koffie hebben ze allemaal een grote mond over het doorgeschoten therapeutisch enthousiasme van die ene specialist, maar als de grote visite daar is hoor je ze niet als er toch weer een vervolgbehandeling wordt gestart. Slappe zakken? Welnee. Ook verpleegkundigen zijn van het menselijke soort.
We kunnen het dus noch de artsen noch de verpleging verwijten dat het gesprek over ethische kwesties zo moeizaam op gang komt. In de sociologie noemen we dat het dilemma van de collectieve actie. Dat klinkt interessant, maar het verandert niks. Zorgprofessionals lijden collectief aan koudwatervrees terwijl op alle afdelingen het percentage kwetsbare ouderen zienderogen toeneemt.
Is er dan geen oplossing? Zeker wel. Bestuurders van ziekenhuizen hebben de sleutel in handen. Het is aan hen de behoefte aan een goed gesprek over ethische kwesties te onderkennen binnen de eigen organisatie. Schep de voorwaarden. Draag uit dat een debat over ethiek wenselijk is en leidt het in goede banen. Ik zal niet ontkennen dat het een lastige taak is. Een taak waar risico’s aan verbonden zijn. Toch lijkt het me een belangrijk, nuttig en urgent voornemen voor het nieuwe jaar. Ziekenhuisbestuurders aller landen: breng uw zorgprofessionals in gesprek met elkaar.
Hugo van der Wedden is verpleegkundige en medisch socioloog
www.hugovanderwedden.nl | twitter @hugovdwedden
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account