Wat betekenen ouderen in onze samenleving?

Een half jaar geleden struikelde hij over die vervelende losse stoeptegel voor mijn deur. Ik hielp hem op de been en begeleidde hem naar huis. We raakten aan de praat en sindsdien ontmoeten we elkaar een keer per week om zes uur precies. Altijd staat de Oude Jenever klaar en praten we over de betekenis van het leven, de waan van de dag uit de kranten in de bibliotheek, het rijke leven dat hij heeft gehad, zijn beperkte levensverwachting door uitgezaaide prostaatkanker en wat hij van het resterende leven verwacht.

‘De betekenis van mijn leven is niet wie of wat ik ooit was – echtgenoot, docent Latijn en Grieks aan het gymnasium – maar wie ik nú ben,’ vertrouwt meneer me filosoferend toe. De betekenis van het leven is het leven zelf, vindt hij, omdat er een einde aan komt. Hij is verzoend met zijn naderend levenseinde en straalt kwetsbare levenskracht uit. Ik verlaat hem altijd met een blij en verrijkt gevoel.

In onze samenleving nemen ouderen een bijzondere plaats in. Nooit eerder werden zoveel mensen oud, maar we falen als het erom gaat om deze vergrijzing een positieve betekenis te geven. De vergrijzing wordt gezien als een aanslag op onze zorgkosten, een economische last, een medisch dilemma, een politiek thema. Ouderen worden slachtoffer van medicalisering, economisering en het debat over grenzen van de zorg. Ouderen worden niet gezien als mensen die jongeren kunnen helpen om de betekenis van het leven te ontdekken en op waarde te schatten.

Ook ouderen zelf mogen ‘zich bewuster worden van de kracht van hun levenservaring, van de betekenis die zij kunnen hebben voor hun omgeving’, staat in het in de zomer van dit jaar verschenen Manifest ‘Van betekenis tot het einde’ waarin een aantal maatschappelijke organisaties de politiek vragen om een cultuuromslag te stimuleren, ‘gericht op een opener en bewuster omgaan met oud worden, sterven en dood’. Het debat over ouderen gaat nu vooral over het te lang doorbehandelen door artsen en de bekostiging van de Levenseindekliniek. Terwijl het zou moeten gaan over de betekenis van ouderen in onze samenleving, de kwaliteit van hun resterende levensdagen.

De oproep van de beweging ‘Van betekenis tot het einde’ vraagt de politiek zich uit te spreken voor de realisering van waardegedreven zorg- en welzijnsinitiatieven, waarbij van betekenis zijn en blijven tot het einde, centraal staat. Ik vraag me af of deze oproep navolging krijgt. De bezuinigingen op de zorg geven weinig hoop. De oproep kan beter worden gericht aan jongeren en ouderen. Zijn wij bereid elkaar te ontmoeten, elkaar te verrijken, ervaringen te delen, van de wijsheid van de oudere te leren, de aangeboden zorg van de jongere te aanvaarden? Dat kan ook zonder zorg- en welzijnsinitiatieven, gewoon onder het genot van een Oude Jenever, een bezoekje aan de buurvrouw, een etentje met dat bejaarde familielid.

Vorige week is meneer rustig overleden. Hij verbleef een week in het hospice in de stad, vlakbij de Openbare Bibliotheek. Samen met de bibliothecaris was ik aanwezig bij zijn begrafenis. Van betekenis tot het einde.

Paul Vogelaar is verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijnverpleegkunde, en werkt als zzp’er in terminale zorg en onderwijs
www.luxnova.nl

Meer Nursing

Abonnement op Nursing
Nursing is de meest gelezen vaktitel voor verpleegkundigen niveau 4 en 5 in Nederland en Vlaanderen.
Word direct abonnee van Nursing.

Nursing op Facebook
Deel leuke foto’s, filmpjes, winacties, en andere ‘luchtiger’ zaken
via www.facebook.com/VakbladNursing

Nursing Calculator
Koop de Nursing Calculator, dé rekenapp voor verpleegkundigen.
> Download de app meteen
> Bekijk eerst een demonstratiefilmpje.