Als ik op vakantie ga, let ik er altijd op iets van wondzorg in mijn tas te stoppen. Het is zo gemakkelijk om dit te vergeten! In deze blog geef ik een beschrijving van de meest voorkomende wonden en wat te doen. En wat kun je het beste meenemen in je koffer?
Brandwonden door de zon
In een zonnig land willen de meeste mensen meteen lekker bruin bakken en is de kans op verbranding groot. De meeste verbrandingen zijn een graad 1, gekenmerkt door roodheid en pijn. In enkele gevallen ontstaan er tweedegraads brandwonden, meestal blaren en oppervlakkige ontvellingen. De preventieve maatregelen kennen we allemaal natuurlijk, maar het is o zo verleidelijk om te denken dat het niet zo’n vaart zal lopen. Helaas doet het dat wel.
Dus:
•Laat de huid voorzichtig wennen aan de zon.
•Gebruik een goede waterbestendige anti-zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor.
•Zet baby’s en kleine kinderen een zonnehoedje op en houd ze bij voorkeur in de schaduw.
•Een parasol houdt schadelijke UV-stralen niet volledig tegen. Ook onder een parasol kun je verbanden.
•Vergeet niet om je lippen in te smeren met een stift met een beschermingsfactor.
Ga bij een eerstegraads verbranding goed koelen met water (onder de douche bijvoorbeeld) en smeer de huid naar behoefte in met een huidlotion of een aftersun lotion ter verlichting van de pijn. Ook bij een tweedegraads brandverwonding is goed koelen belangrijk. Neem contact op met de lokale arts voor een antibacteriële creme (bv zilversulfadiazine).
Blaren
Blaren ontstaan doordat de lagen van de huid over elkaar heen schuren waardoor vochtophoping ontstaat tussen deze twee huidlagen. Op vakantie gebeurt dit meestal door het lopen op schoenen die niet goed aansluiten of doordat de sokken te nat zijn geworden, waardoor wrijving ontstaat.
Op zich hebben blaren de tijd nodig om te ontstaan, dus bij de geringste pijn of zeurende plekken: onderneem meteen actie. Zorg dat de huid goed droog is, draag droge sokken en goed passende schoenen en voorkom schuiven in de schoenen.
Is er toch een blaar ontstaan die het lopen belemmert, dan kun je deze doorprikken. Desinfecteer de huid met alcohol, prik de blaar in, duw voorzichtig het vocht eruit met een steriel gaasje en dek het af met een gaas. Is het blaardak volledig verdwenen dan kun je een hydrocolloïdverband gebruiken. De meest bekende is Compeed.
Schaafwonden
Op vakantie zijn we toch wat uitgelatener dan thuis. We kennen de omgeving niet zo goed en struikelen over een losse stoeptegel, vallen met een (brom)fiets, noem maar op. Als je een schaafwond oploopt, is flink uitdouchen het eerste wat je moet doen. Al het vuil moet er eerst uit. Als het langer dan tien jaar geleden is dat je een tetanusinjectie hebt gehad, ga dan naar de lokale arts of het ziekenhuis om deze alsnog te halen. Het gevaar van een tetanusbesmettting door straatvuil is aanwezig. Na goed uitspoelen van de wond, behandel je deze met betadine jodium zalf en dekt hem af met een gaasje. Herhaal dit iedere dag. Een schaafwond is pijnlijk omdat de uiteinden van de zenuwen vrij zijn komen te liggen, in een vochtig wondmilieu neemt deze pijn af.
Kwallenbeten
Veel kwallensoorten zijn in staat om pijnlijke steken uit te delen wanneer zij in contact komen met mensen. Meestal veroorzaken deze pijnlijke of jeukende rode plekken ter plekke van het contact met de kwal, maar een enkele keer kan contact met bepaalde kwallensoorten leiden tot meer uitgebreide en ernstiger verschijnselen.
Wat te doen na een kwallenbeet:
– Spoel de huid af met zeewater of spoel deze helemaal niet af. Gebruik in ieder geval geen zoet water, omdat zoet water de nematocysten kan activeren restanten van gif alsnog te injecteren.
– Verwijder (met handschoenen of pincet) eventuele resten van tentakels.
– Behandel de huid met azijn, dit kan de nematocysten in veel gevallen inactiveren.
– Behandel de huid met jeukstillende zalf die ook gebruikt wordt bij insectenbeten.
– Bij uitgebreide kwallenbeten en zeker bij verschijnselen van algemeen onwelbevinden (overgeven, ademhalingsproblemen, hoofdpijn etc) is het van belang met spoed adequate medische hulp in te roepen!
Tekenbeten
Een teek is een bruinzwart insect dat één tot drie millimeter groot is en lijkt op een spin. Teken komen met name voor in bosrijke gebieden en voeden zich met bloed dat ze via een beet in de huid opzuigen. Zodra ze zich hebben volgezogen vallen ze meestal vanzelf van het lichaam af. Teken kunnen ziekteverwekkers bij zich dragen en op die manier kan een besmetting plaatsvinden. Ongeveer één op de vijf teken is besmet met de lymebacterie. Probeer zoveel mogelijk te voorkomen dat je van de paden af gaat, en als je toch dwars door een bos trekt, zorg dan dat zoveel mogelijk van de huid is bedekt en stop de broekspijpen in je sokken. Producten die DEET bevatten kan je spuiten of smeren op plekken die niet bedekt zijn. En controleer je lichaam als je uit het bos bent op aanwezigheid van teken. Als een teek na de beet vanzelf afvalt of binnen 24 uur kan worden verwijderd, is het risico op ziekte zo klein dat meestal geen behandeling nodig is. Wanneer echter verschijnselen optreden van een rode rand rondom de beet is het raadzaam contact op te nemen met de arts. Antibiotica kunnen dan nodig zijn om complicaties te voorkomen. Bij het aantreffen van een teek op het lichaam is het belangrijk deze onmiddellijk, en in ieder geval binnen 24 uur, te verwijderen. Controleer daarna het hele lichaam bij goed licht, want als één teek wordt gevonden, is de kans groot dat er meer zijn. Gebruik geen alcohol, jodium, wasbenzine, olie of andere middelen voor het verwijderen van de teek omdat dan de kans bestaat dat de teek van schrik de maaginhoud leegt met een verhoogde kans op infectie.
Verwijder de gehele teek met behulp van een klein tangetje of speciaal tekenpincet. Pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid vast en trek de teek recht naar buiten totdat deze los komt. Het is niet erg als het voorste deel van de teek in de huid achterblijft omdat dit er vanzelf uitkomt. Zorg er bij het verwijderen van de teek voor dat het lijfje niet wordt samengeknepen omdat hierdoor de maaginhoud, die de ziekteverwekker bevat, in de beet terecht kan komen waardoor het risico op infectie toeneemt. Maak na het verwijderen van de teek het gebied rond de beet schoon en desinfecteer het wondje met jodium, alcohol of een ontsmettende zalf. Was de handen grondig met water en zeep. Noteer tenslotte de datum van de tekenbeet in de agenda. Houd tot drie maanden na de tekenbeet de huid rond de beet in de gaten.
Meenemen in de tas:
– Zonnebrandcreme en aftersun
– Steriele naald
– Steriele gaasjes
– Pincet
– Alcohol
– Jodiumzalf
– Papieren pleister
– DEET
– Jeukstillende zalf (bv Prikweg)
– Tekentang
– Wegwerphandschoenen
Ik wens jullie een hele fijne vakantie met de wens dat de meegenomen spullen niet nodig zullen zijn.
Henri Post is verpleegkundig specialist en teammanager in het Wond Expertisecentrum Evean Zorg in Zaandam
Meer Nursing
Abonnement op Nursing
Nursing is de meest gelezen vaktitel voor verpleegkundigen niveau 4 en 5 in Nederland en Vlaanderen.
Word direct abonnee van Nursing.
Nursing op Facebook
Deel leuke foto’s, filmpjes, winacties, en andere ‘luchtiger’ zaken
via www.facebook.com/VakbladNursing
Nursing Calculator
Koop de Nursing Calculator, dé rekenapp voor verpleegkundigen.
> Download de app meteen
> Bekijk eerst een demonstratiefilmpje.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account