Infectiepreventie behoort nog altijd tot een van de belangrijkste taken van de verpleegkundige beroepsuitoefening. Maar hoewel iedereen de hygiëneregels kent, blijft het in de praktijk lastig er iedere keer aan te denken.
Handen wassen, materialen reinigen, steriel werken. Het kost tijd en vraagt discipline. Dat blijkt ook uit de lessen die de verpleegkundigen en andere medewerkers van het Maasstad ziekenhuis in Rotterdam hebben geleerd van de Klebsiella-uitbraak, nu zo’n twee jaar geleden. Belangrijke conclusie is dat verschillende afdelingen langs elkaar heen werkten en adequate communicatie over de besmetting achterwege bleef. Laat staan dat personeel elkaar hierover aansprak. Een matte mentaliteit, gecombineerd met een kennistekort resulteerde uiteindelijk in de Klebsiella-uitbraak, waarvan de afloop inmiddels bekend is. Maar hoewel iedereen vol afschuw en ongeloof en zelfs met een beschuldigende vinger – ‘ooooh’ – naar het Maasstad wees, kan dit toch echt overal gebeuren. Sterker nog, ik durf te beweren dat een veilige werkomgeving waar mensen elkaar durven aanspreken op hun handelen eerder uitzondering dan regel is in zorginstellingen.
Die cultuur in zorginstellingen fascineert mij al jaren. En dat gaat verder dan elkaar wijzen op het handen wassen. Het gaat altijd over opkomen voor je eigen wensen en die van de patiënt, eruit springen, je nek uitsteken en het achterste van je tong laten zien. Daar zijn wij verpleegkundigen niet goed in, maar het wordt ook niet gewaardeerd of gestimuleerd door collega’s. Dat vraagt om pro-activiteit en vooral veel lef. Maar kennelijk is de omgeving daar te onveilig voor. Volgens mij is er een direct causaal verband tussen een veilige werkomgeving en een grote mate van patiëntveiligheid. Elkaar veilig kunnen aanspreken op het hanteren van de hygiëneregels hoort daarbij. Onlangs deed Bart Dierynck, onderzoeker aan de universiteit van Tilburg een opmerkelijke conclusie. Verpleegkundigen werken veiliger als de leiding op afdelingen hamert op patiëntveiligheid en zelf het goede voorbeeld geeft. Ze voelen zich dan ook veiliger om fouten toe te geven en te bespreken. Dit recente onderzoek vond plaats in Belgische ziekenhuizen maar is volgens Dierynck ook van toepassing op Nederlandse ziekenhuizen. Zien wassen, doet wassen. Dat is mijn mening. Spreek elkaar steeds weer opnieuw aan op het gedrag. Of dat nu gebeurt door de leidinggevende of directe collega-verpleegkundige. Dat is ook een zekere mate van sociale controle. Net als dat mensen vaker hun handen wassen na toiletgebruik als er anderen in de ruimte aanwezig zijn, dan wanneer zij alleen het toilet verlaten. Er ontstaat een intrinsieke motivatie voor handdesinfectie, simpelweg omdat niemand betrapt wil worden. Inderdaad, dat is een negatieve drijfveer. Natuurlijk zou een positieve motivatie beter zijn: het voorkomen van infecties en dus patiëntenleed. Maar soms legt eigenbelang meer gewicht in de schaal dan het algemene, dus laten we daar dan op inzetten. Want als we daarmee dat o zo belangrijke doel – veilige zorg – bereiken: who cares?
Alexia Hageman
Hoofdredacteur Nursing
Alexia.Hageman@reedbusiness.nl
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account