Details
Aanmelden
Hoe kun je de beste kwaliteit van leven bieden voor de patiënt en diens omgeving?Algemeen
Di 13 september 2022
08.30 – 16.30
ReeHorst
Bennekomseweg 24
6717 LM Ede
Tarief
- Regulier tarief
- € 299
- Vroegboektarief
- € 249
- Abonnee tarief
- € 249
Over dit congres
Tijdens deze dag gaan we in op het aanbieden van zorg die niet gericht is op genezing, maar op verzachting van lijden. Er zijn nog vele uitdagingen in de palliatieve zorg, tegelijk is er een goede ontwikkeling gaande, want er is steeds meer aandacht voor. De weg is nog lang, maar we zijn samen onderweg!
Ben jij ook bij hét Jaarcongres Palliatieve Zorg?
Hoe kun je de beste kwaliteit van leven bieden in de palliatieve fase voor de patiënt en diens omgeving? Een vraag waar veel verpleegkundigen en verzorgenden dagelijks bij stil staan. Maar hoe geef je hier je volle aandacht aan, als je er simpelweg geen tijd voor hebt?
Palliatieve sedatie
Topspreker Sander de Hosson bespreekt tijdens hét Jaarcongres Palliatieve Zorg de nieuwe richtlijn palliatieve sedatie. Lees hier alvast de blog van Sander over dit onderwerp.
Praktisch
Voor wie?
Alle verpleegkundigen, verzorgende en overige geïnteresseerden.
Tarieven
- €249 | Vroegboektarief
- €249 | Abonnee tarief*
- €299 | Regulier tarief
Alle tarieven zijn btw-vrij. Bekijk de annuleringsvoorwaarden hier.
*korting voor abonnees van Nursing, TvV en TvZ.
Accreditatie
Het inhoudelijke programma staat gelijk aan 5 uur studiebelasting. (Er is geen voorbereiding noodzakelijk). Om te zien bij welke partijen het Jaarcongres Palliatieve Zorg is geaccrediteerd, klik hier.
Parkeren en route
De ReeHorst ligt op slechts 250 meter van treinstation Ede-Wageningen.
Kom je met de auto? Dan is het 5 minuten rijden vanaf de A12 of A30.
Bekijk de routebeschrijving hier.
Programma
Sander neemt je tijdens de openingspresentatie mee in de verschillende dimensies van palliatieve zorg; somatisch, psychisch, sociaal en existentieel. Tevens komt aan bod:
Advance Care Planning & End-of-life Care
“Wat een held! Deze man is een juweel qua vertellen” – Review van deelnemer 2-2021
Palliatieve sedatie; er zijn nog veel onduidelijkheden over palliatieve sedatie, terwijl het veel wordt toegepast en je er dus ongetwijfeld mee te maken hebt.
Wat zijn de belangrijkste onderdelen uit de nieuwe richtlijn en wat betekent dat voor jou in de praktijk?
De stervensfase; who cares, whose care & who is scared?
De aanloop naar de stervensfase verschilt per ziekte, maar deze verschillen vallen vrijwel weg tijdens het stervensproces. Dit fenomeen wordt de Final Common Pathway genoemd. Sterven begint vaak subtiel met het stoppen met eten en later ook drinken. Als de dagen (of soms uren) voortduren treden typische symptomen op. Tijdens dit onderdeel gaat Sabine Netters, internist-oncoloog in op deze fenomenen. Specifieke aandacht is er voor de communicatie, vooral ook met naasten.
Wat zijn de leerdoelen?
– herkennen van de stervensfase
– herkennen van bepaalde symptomen
– communicatie met naasten
Patiënten in de laatste fase van hun leven worden steeds meer aangespoord om zaken/wensen/keuzes vast te leggen, maar ook om hier met jou als zorgverlener over te overleggen. Denk aan keuzes als euthanasie, behandelverbod, wel/niet-reanimeren, wel/niet naar de IC, enzovoort. Wat betekent deze ontwikkeling voor jou, de patiënten en hun naasten? En hoe kun jij zo goed mogelijk bijstaan bij het maken van keuzes rond het levenseinde?
Hoe moet je nu verder? Hoe moeten de naasten nu verder? Wat doet het verlies met jou en met de naasten? Hoe kun je bijstaan in het verdriet.
Programma onder voorbehoud van wijzigingen
Workshops
Palliatieve sedatie wordt steeds vaker toegepast in de stervensfase. Als verpleegkundige zal je er steeds meer mee te maken gaan krijgen. In deze algemene workshop wordt deze medische handeling in epidemiologische en historische context geplaatst: hoe vaak gebeurt het eigenlijk? Waarom? Sinds wanneer? Door wie en bij wie? We bespreken de indicatie (kort, dit wordt immers in de plenaire sessie door Sander de Hosson besproken), de voorwaarden en de uitvoering van palliatieve sedatie. We gaan vooral oefenen aan de hand van casuïstiek.
Wat leer je van deze workshop?
– Historische en epidemiologische context van palliatieve sedatie in Nederland
– Definiëring, toepassing en uitvoering van palliatieve sedatie
– Toepassen o.b.v. cases
Deze workshop is in aansluiting op de workshop Palliatieve Sedatie 1 (algemeen) of voor diegene die al enige basiskennis hebben en een verdiepingsslag willen maken. Voorondersteld wordt dat definiëring, toepassing en uitvoering van “normale” continue palliatieve sedatie al bekend is. In deze verdiepende workshop zullen aan de hand van casuïstiek de verschillende vormen van sedatie (kortdurend, intermitterend en acuut) en complex verlopende sedaties worden besproken.
Wat leer je van deze workshop?
– Definiëring, toepassing en uitvoering van diverse vormen van palliatieve sedatie
– Anticiperen op complex verlopende sedaties
Hoe kun je in de laatste levensfase goed communiceren met je patiënt en zijn of haar naasten? Wat kun je wel zeggen en wat juist niet?
Hoe kun je mensen met dementie bijstaan in dilemma’s en angsten ten aanzien van het levenseinde? En hoe kun je omgaan met iemand met dementie bij rouw en verlies. Tijdens deze workshop krijg je handvatten om goede palliatieve zorg te kunnen leveren aan mensen met dementie.
Workshop alleen in ronde 1: ‘Voltooid leven’: over leven en willen sterven
Wat bedoelen ouderen eigenlijk als ze zeggen dat hun leven ‘voltooid’ is? Welke ervaringswereld gaat er achter deze woorden schuil? Wat zijn behoeften en wensen van deze ouderen? In hoeverre kan die wens veranderen of verschuiven? En hoe kun je als verpleegkundige of verzorgende adequaat op iemand reageren als hij of zij aangeeft klaar te zijn met leven? Els van Wijngaarden doet sinds 2021 onderzoek naar de ervaringswereld van ouderen met een stervenswens zonder dat zij ernstig ziek zijn. Zo heeft zij ouderen jarenlang gevolgd en onderzocht hoe hun ervaringen zich door de tijd heen ontwikkelden. In deze workshop zal zij de thematiek van het ‘voltooide leven’ behandelen aan de hand van de verhalen van deze ouderen. Ook zal ze praktische handreikingen bieden hoe je hier als zorgverlener mee om kunt gaan.
Integreer jouw kennis en visie op symptoommanagement in je werksetting en ontdek hoe je in relatie met de patiënt kunt kijken naar de symptomen in de stervensfase. Leer hoe je onbevangen samen met de patiënt en de mantelzorger(s) de weg tot het einde kunt bewandelen.
Geleerd door het bijwonen van deze workshop:
- Bewustwording van de maatschappelijke ontwikkelingen op jouw visie van symptoommanagement
- Weet de juiste richtlijnen, methodes en zorgpaden te hanteren
- Weet beter relevante symptomen te managen en te onderscheiden
Patiënten met een verstandelijke beperking hebben extra zorg en aandacht nodig in het naderende levenseinde, verlies en rouw. Zij kunnen zich niet altijd goed uiten. Tijdens de workshop word je uitgedaagd om op alle vier de dimensies van de palliatieve zorg (fysiek, psychisch, sociaal en spiritueel) uit te zoeken wat anders is en waar dus rekening mee moet worden gehouden om goede palliatieve zorg te kunnen leveren aan mensen met een verstandelijke beperking.
Sprekers
Joost Hoebink
Sabine Netters
Manu Keirse
Fokke Vreeken
Sander de Hosson
Els van Wijngaarden
Marijke Tonino
Reviews
“Goede sprekers, goede opbouw van thema's. Dagvoorzitter/gespreksleider vond ik ook enorm goed. Ruimte voor vragen, meepraten.“
“Goede sprekers die, op een grappige en fijne manier, hun ervaringen en kunde overbrengen.”
“Zeer goede, betrokken en bevlogen gastsprekers. Nuttige en toepasbare adviezen.”
“De verhalen die de gastsprekers vertelden waren herkenbaar en zeer boeiend. Doordat het een aantal zeer persoonlijke verhalen waren, kwam het dichtbij.”
“Hele goede organisatie, vrolijke en vriendelijke presentator, leuk dat de chat zo actief werd gebruikt, bijgehouden en meegenomen werd in de discussies na de praatjes. Perfect timemanagement, heel fijn.”
Blog
Palliatieve sedatie
Het is een vroege lentemorgen. De regendruppels aan de andere kant van de ruit getuigen van een vochtige nacht. Hij staart ernaar met zijn vermoeide ogen.
Al vaker heeft hij over vermoeidheid geklaagd, maar nu is het hem ook aan te zien. Eerder deze week straalden zijn ogen nog; nu zijn ze doffer geworden. De verpleegkundige wijst mij op een onheilspellend teken: de vlekken op zijn benen. ‘Het lijkt me goed dat uw familie naar het ziekenhuis komt,’ bevestig ik zijn angst.
Zijn ogen stralen die ochtend alleen nog kort als zijn vrouw en tienerzoons binnenkomen.
Bourgondisch
Een paar weken ervoor zie ik de patiënt voor het eerst. Hij is directeur van een fabriek en maakt een joviale, bourgondische indruk. ‘Druk,’ zegt hij als ik hem vraag waarom hij niet eerder is gekomen, nadat hij verteld heeft dat de pijn in zijn buik en rug al veel langer aanwezig is. Hij eet slecht en heeft last van een vervelend hoestje dat maar niet overgaat. Nu hij bloed ophoest, heeft hij aan de bel getrokken. Als hij de grote tumor op de foto op het scherm gezien heeft, mompelt hij: ‘Ik heb een druk bedrijf. Voor mijn mensen moest ik er zijn.’
Als hij vraagt hoe zijn kansen zijn, ben ik eerlijk. ‘Slecht. Zonder behandeling gemiddeld zes weken, met behandeling gemiddeld zes tot negen maanden. Het is een gemiddelde. Er zijn uitzonderingen.’
Zijn vrouw legt haar hand op de zijne, haar gezicht spreekt boekdelen. Ik kijk naar het scherm. Niet naar de tumor, maar naar zijn leeftijd rechtsboven: 47 jaar.
Het nieuws is catastrofaal. Een voorheen gezonde vader, een gelukkig gezin met een tweeling van net twaalf jaar in de brugklas, een verre vakantie in het verschiet. Maar nu de alles doorkruisende realiteit van massale uitzaaiingen in de lever, in de botten en God weet waar. Kleincellige longkanker die zich erg agressief gedraagt.
Ontslag
We beginnen vol goede moed met chemotherapie, maar al na de tweede kuur blijkt dat hij dit niet wil volhouden. Zijn beenmerg reageert rampzalig op alle toxische stoffen die we hem toedienen: er worden nauwelijks meer witte bloedcellen aangemaakt, wat leidt tot een zeer matige afweer. Hierdoor ontwikkelt hij een felle longontsteking. Deze resulteert in een ziekenhuisopname voor hem en een boodschap voor mij: hij wil geen chemotherapie meer. We starten antibiotica en beginnen het laatste ontslag naar huis voor te bereiden.
De antibiotica zorgen voor een korte opleving, die wordt gevolgd door acute benauwdheid als gevolg van een longembolie. Ook krijgt hij diarree door de chemotherapie, wat uiteindelijk leidt tot uitputting.
We leggen een morfinepomp aan vanwege zijn steeds heftiger wordende benauwdheid. Het geeft hem tijdelijk rust, opluchting en vooral een mogelijkheid om afscheid te nemen en zijn geliefden vast te houden. Godzijdank is dit soort middelen er, en godzijdank worden ze ingezet. Zonder morfine zou de dood, althans het doodgaan, zoveel rauwer geweest zijn bij hem.
Euthanasie wil hij niet. ‘Ik wil elke seconde die ik heb bij mijn vrouw en kinderen zijn.’ Maar tegelijkertijd hoor ik ook: ‘Ik ben erg benauwd en verschrikkelijk moe.’ Naar huis of naar een hospice wil hij niet meer.
Niet zinnig
Als duidelijk is dat de laatste uren zijn aangebroken, bezoek ik hem nog eenmaal. Ik kijk de kamer rond en zie gezichten vol emotie. Verdriet. Woede. Angst. Berusting.
Hij vertelt dat hij steeds benauwder wordt en het niet meer volhoudt. Nu staan we met de rug tegen de muur. Als we de morfine ophogen, zullen er nog meer vermoeidheidsklachten ontstaan, en wellicht ook meer onrust, sufheid en angst; dat is gewoonweg geen zinnige optie.
Na twee dagen van afscheid nemen, rest nog één besluit. Hij, zijn vrouw en ik hebben het allemaal allang doorgesproken. Er is sprake van een zogenaamd refractair symptoom. Dat is een symptoom dat op geen enkele andere manier te bestrijden is, tenzij gepaard gaand met onacceptabele bijwerkingen. Deze toestand geldt als een indicatie om met continue palliatieve sedatie te mogen beginnen. Een voorwaarde is dat het verwacht overlijden binnen twee weken zal zijn. Er moet sprake zijn van de natuurlijke stervensfase.
‘Ik wil starten met palliatieve sedatie,’ zeg ik. ‘Ik wil u een middel geven waarbij uw bewustzijn wordt verlaagd tot een comfortabel niveau. Dat middel heet midazolam.’ Het is de beslissing om nooit meer echt wakker te kunnen zijn. Om te overlijden zonder daar weet van te hebben.
Hij vertelt dat hij het als een bevrijding voelt van een leven dat hem inmiddels zo plaagt. Zijn vrouw knikt instemmend. Zijn kinderen huilen, zachtjes, in de hoek. Ik kijk ze aan, ook zij knikken.
Pomp
Als het medicijn klaar is – het kan gegeven worden via een continue pomp – starten we de toediening, en al vlot zien we zijn lichaam ontspannen. Zijn vrouw legt weer haar hand op de zijne. In de hoek staat een open fles wijn. Ik staar ernaar en vind dat detail verschrikkelijk mooi: het leven, zo ronduit, in deze kamer.
Als ik later wegloop, rennen zijn zoontjes achter mij aan. Ze zeggen niets, maar geven mij een hand. Kort vang ik hun blikken, die op dezelfde manier stralen als die van hun vader. Ze groeten me, kort, strak, gemeend: ‘Bedankt.’ Bam! Brok in mijn keel. Dan draaien ze zich resoluut om en lopen met gebogen rug terug naar de plaats waar hun vader zal overlijden.
Palliatieve sedatie is een behandeling in de laatste levensfase die waardig sterven mogelijk maakt. Dat is veel mensen in andere landen niet gegeven. Daar zal beslist dezelfde problematiek bij stervende patiënten zijn; patiëntenproblematiek waarbij vermoedelijk hoge doseringen morfine wordt gegeven, met alle rampzalige bijwerkingen van dien: onrust, hallucinaties, een slecht sterfbed. Dat er in Nederland gekozen is voor deze behandeling als we met de rug tegen de muur staan, als de levensverwachting zo slecht is, is een groot voorrecht. Na twee dagen van afscheid nemen, rest nog één besluit.’
Bron: Carend
Contact
Bekijk ook
Blijf op de hoogte
van de leukste Nursing congressen