Het Oogziekenhuis in Rotterdam kreeg in juni de allereerste ZorgVeiligPrijs van de inspectie. Het ziekenhuis traint artsen en verpleegkundigen in een vliegtuigsimulator.
Doel: bevorderen van de patiëntveiligheid. Nursing praatte met projectleider Dirk de Korne.
Is de luchtvaart zoveel veiliger dan de zorg?
‘Als we de cijfers moeten geloven is vliegen met een vliegtuig inderdaad veiliger dan een ziekenhuisopname. Wereldwijd overlijden ‘maar’ 600 mensen per jaar door onveilige situaties in de lucht. In de Nederlandse ziekenhuizen komen jaarlijks 1735 mensen om het leven door voorkombare fouten. Dat staat gelijk aan het aantal inzittenden van tien Boeings 737! Daarnaast lopen 30.000 patiënten schade op die te voorkomen was geweest. Door duidelijker afspraken en protocollen, een betere samenwerking tussen de verschillende disciplines en veel aandacht voor een veilige cultuur heeft de luchtvaart zich ontwikkeld tot een van de veiligste industrieën ter wereld. Daar kunnen wij veel van leren.’
Trainingen in vliegsimulators? Vertel!
‘Het Oogziekenhuis in Rotterdam traint sinds 2008 alle operatieteams in ‘team resource management’. Hierbij krijgen artsen, verpleegkundigen en (arts-)assistenten les van luchtvaartdeskundigen die normaalgesproken lesgeven aan piloten. De training bestaat uit drie sessies in het ziekenhuis en één ‘flight simulator’-sessie. Daarbij moeten de deelnemers in een vliegtuigsimulator gezamenlijk een opdracht uitvoeren. Daarbij zijn vooropleiding, functie en expertise totaal onbelangrijk, géén van de deelnemers weet immers hoe hij een vliegtuig moet besturen. Het leuke is dat iedereen na afloop meer het belang inziet van niet-klinische vaardigheden als samenwerking, feedback geven en besluitvorming, zeker omdat alles ook op video wordt opgenomen. Verpleegkundigen geven aan dat zij zich door de training minder geremd voelen tegen een arts op te treden, en artsen zien meer in dat de inbreng van verpleegkundigen en assistenten belangrijk is om de meest veilige situatie te creëren.’
Wat heeft het Oogziekenhuis verder met de luchtvaart?
‘Het ziekenhuis laat zich al langer inspireren door de luchtvaart. Al sinds 1992 werken wij met hetzelfde reserveringssysteem als waar KLM stoelen mee inboekt. Ook hanteren operatieteams sinds 2004 al de ‘time-out’ procedure, eveneens afgekeken van de luchtvaart. Deze wordt gehanteerd vlak voor een ingreep of handeling, net als een piloot een check doet vlak voor hij opstijgt. Operatieteams nemen even de tijd om te controleren of ze de juiste patiënt voor zich hebben, wat zijn geboortedatum is én of het juiste oog wordt behandeld. De operatie gaat pas van start wanneer iedereen zijn ‘go’ heeft gegeven. Sinds de invoering van deze procedure zijn er geen verwisselfouten meer opgetreden, terwijl hier jaarlijks toch ruim 13.000 ingrepen plaatsvinden.’
Wat is het belangrijkste dat er te leren valt van de luchtvaart?
‘Teamwork, absoluut. Als er ergens goed wordt samengewerkt, is dat wel aan boord van een vliegtuig. Dat is niet altijd zo geweest, de grootste omslag kwam na de vliegramp in Tenerife (daar botsten in 1977 een KLM- en een Pan-Am-vliegtuig op elkaar met 583 doden als gevolg, red.). De captain van het KLM-toestel weigerde te luisteren naar bemanningsleden lager in de hiërarchie. Dat lijkt erg op de cultuur die nog in ziekenhuizen heerst. Wat hiërarchie betreft zijn ziekenhuizen vergelijkbaar met vliegtuigen in de jaren zestig.’
Congres over patiëntveiligheid en de luchtvaart
Dirk de Korne spreekt ook op het congres ‘Patiëntveiligheid: Leer van de luchtvaart!’ op 15 september 2009. Kom ook en leer je of en hoe je technieken uit de luchtvaart kunt toepassen in de praktijk.
Datum: 15 september 2009, 13.00 – 17.00 uur.
Plaats: Aviodrome, Lelystad.
Kosten: voor 11 augustus: € 175,- ex btw, daarna € 195,- ex btw. Abonnees van Nursing en Zorgvisie krijgen € 25,- korting.
Aanmelden kan via www.elseviergezondheidszorg.nl.
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account