Dat zegt verpleegkundige en onderzoeker Arno Mank in gesprek met Nursing.nl. Mank promoveerde onlangs aan de Universiteit van Amsterdam. Hij onderzocht het nut van rituele handelingen zoals toedienen van chemotherapie, beschermde isolatie, voorlichting en voedingsadvies bij patiënten binnen de hematologie.

Factoren voor rituelen
‘Verpleegkundigen houden vast aan rituelen en dat is helemaal niet vreemd. Als je iets al jaren doet, is het lastig om te stoppen omdat je er aan gewend bent. Ook autoriteit speelt mee, want als je het dusdanig geleerd hebt en ook de baas zegt dat je iets op een bepaalde manier moet doen, dan is het lastig om het niet zo te doen’, zegt Arno Mank. ‘Tot slot speelt de psychologische factor mee, want het is soms ook heel handig dat je niet hoeft na te denken bij alles wat je doet, zeker in acute situaties.’

Kritisch kijken
Volgens Mank is er niets mis met rituelen, omdat ze verpleegkundigen juist vertrouwen, ondersteuning en onderlinge verbondenheid binnen het team geven bij hun werkzaamheden. ‘Zorg wel dat rituelen onderbouwd zijn. Daarom is het belangrijk om als team kritisch te kijken naar je eigen handelen. Dat kun je doen door een EBP-overleg te organiseren waarin je situaties uit de praktijk toetst aan dat wat de literatuur die bekend is in de wetenschap. In het AMC doen we dat regelmatig met de verpleegkundige dossierbespreking. Op deze manier kijken we met een open vizier naar ons eigen handelen.’

Conclusies proefschrift
In zijn proefschrift zocht Mank evidence voor de doeltreffendheid van een aantal routinematige processen binnen de hematologie. Een paar van zijn bevindingen:

Vochtbalans
Bij behandeling met toxische chemotherapie moet rekening worden gehouden met het lichaamsgewicht van de patiënt. Daardoor kan eenvoudig voorkomen worden dat patiënten te veel vocht krijgen toegediend. Tot nu toe werd de vochtbalans en gelijktijdig het gewicht van de patiënt vastgesteld. Het bijhouden van de vochtbalans is arbeidsintensief en kan onbetrouwbaar zijn. Manks concludeert dat alleen rekening houden met het lichaamsgewicht voldoende is. Dit maakt de zorg doelmatiger omdat het tijd bespaart en ook nog veiliger is voor de verpleegkundigen omdat er niet meer met cytostatische excreta gewerkt hoeft te worden. De ziekenhuisrichtlijnen zijn inmiddels aangepast.

Beschermde isolatie
Beschermde isolatie bij neutropene patiënten kan worden gestopt, mits er verhoogde hygiënische maatregelen worden genomen. In het AMC kregen verpleegkundigen een gedetailleerde scholing voor correct gebruik van handen wassen en vooral gebruik van handalcohol waarna de beschermde isolatie bij deze patiëntengroep werd gestopt. In een periode van drie jaar zijn geen significante verschillen in infecties of mortaliteit gevonden. Wel was er een hogere kwaliteit van zorg, grotere patiënttevredenheid en lagere kosten.

Bacteriearm dieet
Patiënten die behandeld worden met een hoge dosis chemotherapie, krijgen soms een bacteriearm dieet. Mank concludeert dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat deze voeding invloed heeft op het infectierisico.

Ambulante zorg
Na een hoge dosis chemotherapie blijven patiënten vaak opgenomen in het ziekenhuis. Mank deed onderzoek naar de veiligheid en de haalbaarheid van ambulante zorg voor deze patiënten en concludeerde dat het een goed alternatief is voor een ziekenhuisopname. Het is veilig betreffende het infectierisico en andere complicaties van hoge dosis chemotherapie mits toegepast in een zorgvuldig geselecteerde groep. Ook is het kostenbesparend en voelen patiënten zich thuis veilig en comfortabel.

Lees meer over Evidence Based Practice in het dossier. 

‘High dose treatment for haematologic malignancies. From rituals to Evidence Based Practice’, Nursing
Door: redactie Nursing, Marloes Oelen

Meer Nursing

Richtlijnen en protocollen
Op deze pagina proberen we de laatste richtlijnen voor je bij te houden. Heb je een tip? Mail marloes.oelen@reedbusiness.nl
Ga naar de pagina verpleegkundige richtlijnen en protocollen

Nursing experts
Collega’s die weten waar ze het over hebben, die de diepte ingaan. Paul en Henri zijn ieder op hun eigen vakgebied experts. Iedere zes weken plaatsen zij een nieuwe vakinhoudelijke blog over hun werk. Zo blijf je bij!
Ga naar de Nursing Experts

Leren en loopbaan
In de sectie Leren en Loopbaan lees je de leukste artikelen over je carrière, salaris, onderhandelen werken in de nacht en agressie.
Lees meer.