'Familieparticipatie vraagt open houding van verzorgenden'

Waarom is familieparticipatie zo belangrijk?
‘De cliënt en de kwaliteit van leven staat steeds meer centraal in de zorg. Veel zaken die zorgen voor levensvreugde bij de cliënt zijn wegbezuinigd, zoals activiteitenbegeleiders. Daardoor is het sociale netwerk nog onmisbaarder geworden. Je hebt de familie nodig om meer te weten te komen over de achtergrond van de cliënt, voor de levensvreugde van de cliënt, en daarnaast kan je dankzij de hulp van familie meer tijd overhouden om aan cliënten te besteden die geen groot sociaal netwerk hebben. Maar om familie bij de zorg te betrekken, moet je als zorginstelling wel uitnodigend zijn.’

Zijn alle zorginstellingen uitnodigend genoeg?
‘Hier valt zeker een slag te slaan. Het is voor familie en vrienden een behoorlijke drempel om opeens naar een verzorgingshuis te moeten als je je naaste wil bezoeken. Daarnaast weten veel familieleden niet wat er mogelijk is, welke bijdrage zij nog kunnen leveren. Het is aan de evv’er om dit duidelijk te maken. Familieparticipatie kan in de vorm van welzijn, zoals een praatje maken, een wandeling buiten, of een spelletje doen. Maar het kan ook zorg aan het lijf zijn, zoals naar bed brengen, douchen, of insuline spuiten.’

Veel verzorgenden weten niet dat familieleden intramuraal zorgtaken mogen doen, zoals insuline spuiten. ‘Dat is een fabel.’ Lees meer>>

Hoe staan verzorgenden tegenover familieparticipatie?

‘Ik moet eerlijk zeggen dat de instellingen waar ik kom, hier heel erg open voor staan. Maar er zijn ook verzorgenden die het lastig vinden. Ze zijn bang dat ze op hun vingers gekeken worden door de familie, of dat het te veel tijd kost om familie erbij te betrekken of ze hierover te instrueren. Het klopt in principe dat familieparticipatie tijd en aandacht kost. Maar het levert uiteindelijk ook tijd op. Want een familie die zich serieus genomen voelt door de zorg, en ziet wat je als verzorgende allemaal doet om vader of moeder goed te verzorgen, zal meer vertrouwen in de zorg hebben, waardoor er minder onduidelijkheid en meer betrokkenheid bij de familie heerst. Daarnaast vindt de cliënt het ook fijner als familie betrokken wordt bij de zorg.’

Als verzorgende ig kun je de familie vaak meer bij de zorg betrekken dan je denkt. Maar hoe doe je dat? Yvonne de Jong geeft tips. Check hier de 5 tips>>

Wat vinden verzorgenden het lastigst als het om familieparticipatie gaat?
‘Het gesprek aangaan. Verzorgenden zijn van nature doeners, en vinden het vaak lastig om bijvoorbeeld aan familie te vragen welke dingen zij graag  zouden willen doen. “Dat durf ik niet te vragen, zij hebben het al druk genoeg”, hoor ik dan. Terwijl veel familieleden het juist fijn vinden om dingen te kunnen doen. Maar verzorgenden moeten hier ook de tools voor krijgen om dit soort gesprekken aan te gaan. Bijvoorbeeld met trainingen over gesprekstechnieken. Daarnaast vraagt het betrekken van de familie een open, flexibele houding van verzorgenden. Een zoon uit Duitsland wilde bijvoorbeeld elke ochtend met zijn moeder ontbijten. Dan kun je roepen: “Veel te druk en onrustig, in de ochtendspits!” Maar je kunt het ook gewoon uitproberen en kijken hoe het uitpakt. Je moet durven experimenteren. Er is geen definitieve blauwdruk van hoe het moet. Het blijft maatwerk.’