Hypocriet of Hippocrates?

Waar ik het over heb? Ik lees de inspirerende eed van Hippocrates en droom mijzelf terug in de tijd. Hippocrates, een Griekse arts, schreef ruim 2400 jaar geleden mooie woorden. Integere woorden. Woorden die we vandaag de dag nog toepassen, als een arts zijn diploma gaat halen. Maar menen we zijn principes zoals hij dat deed of is het allemaal maar ritueel?

Hippocrates beschreef wat artsen moesten kunnen, doen en vooral ook laten en liet allen in zijn voetsporen ditzelfde beloven. Om zijn goede voornemens kracht bij te zetten, zweerden Hippocrates en zijn tijdgenoten bij de Griekse goden. Zij beloofden plechtig hun best te doen en nooit iemand kwaad te berokkenen. En beschouwden daarbij euthanasie en abortus als kwalijke feiten.

Zolang een arts leefde naar de eed, mocht hij rekenen op ‘achting van alle mensen voor zijn levenswijze en beroepsuitoefeningen’, zegt de eed. Bij overtreding en meineed, echter ‘moge hem het tegendeel overkomen’, aldus een dreigende Hippocrates.

Duidelijke woorden uit vervlogen tijden. En begrijp me niet verkeerd. Ik wil niet terug naar een tijd waar euthanasie en abortus werden verboden. Maar ik zou graag het beroep leren van iemand die zijn leermeester beschouwde ‘als een familielid wiens kinderen zullen zijn als broeders’. Dat geeft ‘voor altijd de jouwe’ toch een heel andere betekenis. Ik zou diep respect hebben voor een arts met het vaandel zo hoog.

Wat ik wil zeggen is: ik mis het onvoorwaardelijke respect. Jegens leermeester en patiënten. Maar ook naar de verkoper van de Mediamarkt of iemand voor je in de rij bij de supermarkt. En dan heb ik het niet over artsen alleen. Ik bedoel de mens van nu. Verpleegkundigen, bankdirecteuren, laboranten, politieagenten. Iedereen. Ik mis dat respect vanzelfsprekend is .

En dan weer terug naar ons werk. De arts heeft beloofd: ‘voorschriften te geven naar beste weten en kunnen, tot welzijn van de patiënten en hen te behoeden voor alles, wat schadelijk en verkeerd is’. Ik zou graag zien dat dat vanzelfsprekend was.

Het lijkt zo logisch. Is niet iedere arts en verpleegkundige met deze overtuiging, vol vertrouwen, het vak ingedoken? Wellicht. Maar weet iedereen deze voornemens nog in tijd van crisis en dreiging?

Het gaat niet goed met mijn patiënt. Mijn afdelingsarts consulteert een arts van een ander specialisme. De geconsulteerde arts komt niet. Via de fax adviseert hij wat. Via de telefoon wil hij onze zaalarts nog best even iets toeroepen. Maar hij komt niet. Mijn afdeling is nogal een eind lopen van de zijne. En zo gaat het ook best goed, vindt hij. Ik denk aan Hippocrates. Zou deze Griekse wijsgeer voor zijn eigen gemak wel eens hebben getwijfeld aan zijn eigen woorden? Ik zou het hem graag eens vragen.