Bij zuurstoftoediening standaard lucht bevochtigen?

Casus
Op een afdeling interne geneeskunde werk je een nieuwe collega in. ‘Ik zie dat jullie bij alle patiënten die zuurstof toegediend krijgen, de zuurstof bevochtigen. Waarom is dat?’, vraagt ze. Volgens haar is bevochtigen van zuurstof beneden een flow van vijf liter per minuut niet nodig. Zij verwijst hierbij naar de richtlijn van de Werkgroep Infectie Preventie (WIP). Je weet niet goed hoe dit zit en gaat op zoek in de literatuur.

1 Formuleer je vraag
(P=patiënt of probleem, I=interventie, C=vergelijking en O=uitkomst)
P = Zuurstofbehoeftige, volwassen patiënt, opgenomen in ziekenhuis
I = Geef je zuurstof met neusbril en AquaPak®
C = Of zonder AquaPak®
O = Om uitdroging van het neusslijmvlies te voorkomen en comfort van patiënt te verhogen

2a Zoekstrategie
Gezocht in Pubmed, Cochrane Library en Trip. Zoektermen: humidifier, oxygen, oxygen delivery, nasal canula.2

2b Opbrengst zoekstrategie
1. Een double-blind randomized clinical trial (RCT) over de effecten van bevochtigde en onbevochtigde zuurstof toegediend met een low-flow system.3
2. Een controlled trial (CCT) over de subjectieve effecten van bevochtiging van zuurstof toegediend via een low-flow system.4
3. Een richtlijn van de Werkgroep Infectie Preventie (WIP).5

3a Beoordeling methode
De gevonden RCT is van goede kwaliteit. De vraagstelling is helder en de onderzoeksmethode is duidelijk beschreven. De onderzoekspopulatie bestond uit 237 interne en chirurgische patiënten van een academisch ziekenhuis, 111 in de bevochtigde en 126 in de niet-bevochtigde groep. Deze RCT geeft verschillende maten voor het meten van subjectieve effecten, zoals droge neus, mond en keel, hoofdpijn en neusbloedingen. De onderzochte patiënten gebruikten maximaal 4 liter zuurstof per minuut.3
De validiteit van de CCT is matig. Zo beschrijft het onderzoek de blindering en follow-up niet. Bovendien is de CCT gedateerd (1988), maar bij gebrek aan recenter onderzoek voldoet het. De onderzoekspopulatie bestond uit 185 mensen, 99 in de bevochtigde en 86 in de niet-bevochtigde groep. De CCT gebruikt voor meting van de subjectieve effecten droge neus, mond en keel, hoofdpijn en neusbloedingen. De onderzochte patiënten gebruikten 5 liter zuurstof per minuut.4
DeWIP-richtlijn geeft geen bronnen als onderbouwing.5

3b Beoordeling resultaten
Het enige significante verschil tussen beide groepen in de RCT was de droge neus.3 De patiënten in de niet-bevochtigde groep hadden er significant meer last van. De symptomen traden echter alleen in de eerste twee dagen op en werden door de patiënten als zo mild ervaren, dat ze klinisch niet-relevant zijn. De RCT toont aan dat het niet nodig is om zuurstof via een low-flow toedieningssysteem te bevochtigen bij patiënten die kortdurend zuurstof gebruiken.
De CCT laat geen significante verschillen zien tussen de bevochtigde en niet-bevochtigde groep.4 De auteurs geven als conclusie dat routinematig bevochtigen van low-flow zuurstof niet nodig is.
De WIP-richtlijn stipt het onderwerp kort aan. Ze geeft als grens voor de bevochtiginggrenswaarde < 8 l/min.5

4 Conclusie en toepassing
Het is sterk aan te bevelen om het routinematig bevochtigen van zuurstof in een kortdurende klinische setting achterwege te laten. De tijdsbesparing en het financiële voordeel van het niet meer gebruiken van AquaPaks® vereenvoudigt de toepassing van zuurstof.

5 Evaluatie
De uitkomst van het literatuuronderzoek wordt besproken met de protocollencommissie en zal waar nodig worden aangepast.

Nee, standaard lucht bevochtigen kun je achterwege laten bij zuurstoftoediening < 5 l/min

Tekst: Merel van Lieshout, Arno Mank1

Noten
1. Merel van Lieshout is seniorverpleegkundige special medical care en Arno Mank verpleegkundig onderzoeker. Beiden zijn werkzaam in het AMC te Amsterdam. Contact: m.vanLieshout@amc.uva.nl.
2. www.thecochranelibrary.com, www.pubmed.com, www.tripdatabase.com.
3. Andres D, Thurston N [et al]. Randomized double-blind trial of the effects of humidified compared with nonhumidified low flow oxygen therapy on the symptoms of patients, in: Can Respir J, Vol 4, No2, March/april 1997, 76-80.
4.Campbell EJ, Baker MD [et al]. Subjective effects of humidification of oxygen for delivery by nasal canula. A prospective study. Chest; American College of Chest Physicians, 1988;93;289-293.
5. Werkgroep Infectiepreventie (WIP). Verzorging van de luchtwegen, 2009.