Blog Hugo: 'Hoe de mbo-verpleegkundige verdwijnt'

Half acht in de ochtend. Voor het planbord van de afdeling chirurgie is het dringen geblazen. De senior verpleegkundige deelt de kamers in. Geen eenvoudige opgave. Janneke wil kamer 10 want daar stond ze gisteren ook. Roel wil juist niet op kamer 7. Na drie dagen is hij klaar met die passieve meneer op het vierde bed. Merel is derdejaars leerling, ze kan complexe patiënten nog niet zelfstandig aan. Wie begeleidt haar? Iris? Dan zetten we Iris op kamer 5.

Het lijkt lastig, maar over tien jaar denken we met weemoed terug aan het gemak waarmee we vandaag de dagindeling maken. Nu is een verpleegkundige een verpleegkundige. Straks is dat niet meer zo. De hbo’er wordt regieverpleegkundige. De mbo’er gaat basisverpleegkundige heten. Beiden krijgen een eigen functieprofiel. De één gaat complexe patiënten verplegen en de boel aansturen. De ander mag zich richten op laagcomplexe, voorspelbare zorg.

In een persbericht licht V&VN het onderscheid toe. ‘Mbo’ers lopen op hun tenen, terwijl de kennis en kunde van hbo’ers niet volledig wordt benut.’ Ik vraag me af hoe Joyce daarover denkt. Ze deed ooit mbo, maar is inmiddels de senior op de afdeling. Ik ken weinig mensen die zo deskundig zijn als zij. En Mathijs? Hij deed voltijd hbo. Het is maar de vraag of zijn jaarcontract verlengd gaat worden. Hij heeft moeite met het tempo en laat nog weinig groei zien.

Dat er zo’n spanningsveld bestaat tussen mbo en hbo komt niet omdat ze qua niveau mijlenver uiteen liggen, integendeel. Ze liggen zo dicht bij elkaar dat uitstekende mbo’ers aanmerkelijk beter functioneren dan matige hbo’ers. Iedereen die de praktijk kent, weet dat. Dat het onderscheid er komt is echter een feit. En dat gaat ’s ochtends bij het planbord gedoe opleveren. Er is namelijk maar één zaal met laagcomplexe zorg. Een derdejaars leerling en twee mbo-verpleegkundigen komen daarvoor in aanmerking. De leerling wint. Het belang van haar leerproces is de doorslaggevende factor. De mbo’ers gaan de ADL ondersteunen bij de complexe patiënten zodat de regievoerende hbo’er visite kan lopen met het pijnteam en de zaalarts.

Zal het echt zo gaan? Ik denk het niet. Ik denk dat de mbo-verpleegkundige op termijn verdwijnt uit het ziekenhuis. Er is te weinig laagcomplexe zorg. Voor het ondersteunen van de ADL is ze te duur. Ze loopt hbo-studenten voor de voeten. Ze zal gefrustreerd raken over haar uitgeklede takenpakket. En het scheelt ziekenhuizen een hoop administratie. Waarom ingewikkeld doen over verschillende functieprofielen wanneer je ook kunt kiezen voor één niveau? Verzekeraars eisen nu al in de wijk dat de verpleging hbo is opgeleid. Het zou me niets verbazen als ze die voorwaarde ook aan ziekenhuizen gaan stellen.

Het spanningsveld tussen de verschillende opleidingsniveaus doet denken aan Highlander, een avonturenfilm waarin onsterfelijken het tegen elkaar opnemen in de hooglanden van Schotland. Duncan MacLeod, de hoofdpersoon, houdt er een beroemd geworden motto op na dat uitstekend van toepassing lijkt op de strijd tussen MBO en HBO: There can be only one.