Blog Theo: 'Aardig zijn voor jezelf'

Bekijk eerst het filmpje >>>

Aandacht heeft een centrale rol in mindfulness; er zijn verschillende vormen van aandacht te benoemen. In deze blog bespreek ik de aandacht die ontspannen is, haast teder. Dit is de aandacht die wanneer je kritisch bent naar jezelf of anderen zegt: ‘Oh, daar gaan we weer.’ Ik zeg dan tegen mezelf ‘Oh daar ga je weer Theo-ke.’

Het is een aandacht die troostend is naar jezelf op eenzelfde wijze waarop je troostend kunt zijn naar een kind dat verdriet heeft. Deze vorm van aandacht bevestigt de kritiek niet, ze ontkent haar evenmin. Deze vorm van aandacht creëert ruimte om er naar te kijken zonder meteen een oordeel te vellen of ermee samen te vallen. Het is de tederheid die het mogelijk maakt met een waarnemende en eerlijke blik naar jezelf te kijken.

In het filmpje zie je dit ook terug. De docent herkent een patroon in de begeleiding met destudent, benoemt dit patroon op een tedere toon en stuurt zichzelf vanuit deze mildheid naar een andere aanpak waarbij hij zijn patroon niet alleen herkent maar ook erkent. In het proces van herkennen/benoemen en vervolgens teder erkennen wordt ruimte gecreëerd om niet reactief te reageren en te handelen.

Je vraagt je wellicht af waarom die tederheid belangrijk is. Want kun je onder het motto van tederheid de kritiek op jezelf of anderen niet te gemakkelijk wegmoffelen? Uit onderzoek van Rozi & Royzman blijkt dat we ‘van nature’ de neiging hebben om negatief te denken (in het Engels heet dit de negativity bias). Kristin Neff toont aan dat ons zenuwstelsel al reageert op een kritische gedachte middels een vecht-, vlucht- of ‘bevries’reactie. Het gevolg is dat ook juist dat deel van het hormoonstelsel wordt aangesproken waarbij je in paraatheid wordt gebracht. Vanuit een positie van vechten, vluchten of bevriezen is het moeilijk om overzicht te bewaren.

De prefrontale-cortex die normaal gesproken zorgt voor overzicht wordt door een teveel aan stresshormonen buiten spel gezet. Het is dus belangrijk om te leren waarnemen op een manier die eerst open en ontvangend is.Tederheid kan hierbij helpen. Dus de volgende keer wanneer je jezelf betrapt op kritiek op jezelf, wees dan aardig voor jezelf. En reageer daarna pas.