De agenda van het kind binnen de ontwikkelingsgerichte zorg

Casus
Jasper, geboren na een zwangerschapsduur van 32 weken, na een ongecompliceerde bevalling. Hij woog bij geboorte 1.800 gr. Ligt sinds vier dagen bij ons op de High Care Unit onder monitorbewaking. In verband met zijn premature ademhalingspatroon heeft hij 1 liter flow 20% via een zuurstofsnor en krijgt hij dagelijks 1 x daags 8 mg coffeïne oraal toegediend. Hij heeft een infuus gluc. 10% en krijgt daarnaast 12x 5 ml moedermelk via de sonde. Jasper heeft lage bloedsuikers en een hoog bilirubine. Hiervoor wordt meerdere malen per dag bloed afgenomen via een hielprik. Jasper heeft dubbele fototherapie, met als gevolg dat hij in zijn blootje, niet toegedekt, op een ‘bili-matje’ ligt onder een felle ‘bili-lamp’.

Agenda van de verpleegkundige
Mijn agenda is dat Jasper op tijd zijn voeding krijgt en regelmatig verschoond wordt. Verder zie ik graag dat hij stabiel is en niet al te veel bradycardiën en saturatiedalingen laat zien. Verder vind ik het belangrijk dat hij zich zo comfortabel mogelijk voelt. Ik ben er ook om de agenda van Jasper te bewaken, ook al gaat dit soms in tegen mijn eigen agenda. Het is belangrijk dat ik aangeef wanneer het Jasper uitkomt om nagekeken/onderzocht te worden door een arts of wanneer er een infuus bij hem geprikt wordt. Dit is bij voorkeur als hij wakker is en voor een voeding.

Agenda van het kind
Jasper is op zich een stabiele prematuur. Maar… hij kan zichzelf absoluut nog niet reguleren. Hiermee bedoel ik dat licht-, geluid- en aanrakingsprikkels nog erg heftig bij hem doorkomen. Zijn zenuwstelsel is nog niet klaar. Hierdoor heeft hij regelmatig bradycardiën met saturatiedalingen tot soms 60 procent. Gelukkig herstelt hij zich wel goed.
Kijkend naar bovenstaande casus doen we hem dus nogal wat aan. Hij wordt regelmatig geprikt, kan door de fototherapie niet veilig ingepakt in een nestje liggen en ligt in het felle licht.

Praktische uitvoering
Jasper ligt op een grote bilimat van +/- 25cm bij 35cm die zeer buigzaam is. We hebben onder de zijkanten een rolletje gelegd zodat hij toch in een soort nestje ligt. Verder ligt een (Frederick T.) Frog ® tegen zijn hoofdje aan om hem te begrenzen en ligt er een sling van een opgerolde hydrofiele luier onder zijn voetjes langs zodat hij zijn beentje in flexie kan houden. Jasper is ondanks deze maatregelen toch regelmatig onrustig. Hij vindt het heerlijk om dan even beschermende, enigszins drukkende handen, op zijn buikje en tegen zijn hoofd te voelen.
Om hem te beschermen tegen het felle bili-lamplicht heeft hij een speciale oogbeschermer op. Jasper gaat 1x per dag toch kangaroën bij een van zijn ouders. De ‘bilimat’ wordt dan tegen zijn rug aangelegd zo dat hij op dat moment toch een deel van de fototherapie door kan gaan.
Als Jasper geprikt moet worden leggen we zijn voetje eerst warm en vervolgens geven we hem twee minuten van te voren sucrosewater en een speentje en houden we hem tijdens de prik stevig vast. Hierdoor voelt hij de pijnprikkel minder en blijft tijdens het prikken stabiel.
Ook al is bij ons de regel dat we kinderen iedere 3-4 uur verschonen, als Jasper diep ligt te slapen kan het best nog even wat langer wachten.
Met al deze maatregelen zorgen we ervoor dat Jasper zo stabiel mogelijk is en proberen we er voor te zorgen dat hij door kan gaan met ontwikkelen, en zo min mogelijk schade oploopt aan zijn zenuwstelsel. Dat is uiteindelijk waar ontwikkelingsgerichte zorg op gericht is.

Misschien hebben jullie nog aanvullingen of tips bij het verplegen van een prematuur die fototherapie krijgt. Laat het me weten.

Corianne is high care neonatologie- en kinderverpleegkundige in het Emma Kinderziekenhuis (EKZ) te Amsterdam. Zij is voorzitter van de werkgroep ontwikkelingsgerichte zorg op de afdeling zuigelingen en is actief met EBP.