Heeft maagspoelen bij pasgeborenen en prematuren zin?

Ongeveer een jaar geleden kwam een collega tijdens een dossierbespreking met de vraag of maagspoelen bij (misselijke en spugende) pasgeborenen wel zin heeft. We hebben hiervoor in het AMC al jaren een protocol, maar hierbij stonden geen bronnen vermeld.

De reden dat de collega met de vraag kwam is omdat zij niet altijd een positief resultaat zag nadat ze een maagje bij een zuigeling had gespoeld. Verder vroeg zij zich ook af waarmee je dan het beste kon spoelen. In het bestaande protocol staat NaCl 0,65% of Aquadest, maar het is onduidelijk waar dit op gebaseerd is.

Na de dossierbespreking ging ik op zoek naar literatuur hierover. Er bleken een paar wetenschappelijke artikelen te zijn verschenen over dit onderwerp.

1. Een gerandomiseerde studie naar de effectiviteit van maagspoelen bij gezonde pasgeborenen (Cuello-Garcia et al., 2005). De schrijvers van dit artikel gaven aan dat uit de resultaten van hun onderzoek blijkt dat er geen significant verschil is m.b.t. braken tussen de onderzoeksgroep waarbij wel de maag gespoeld werd en de controle groep waarbij de maag niet werd gespoeld.
2. Een studie naar de effectiviteit van maagspoelen met moedermelk bij prematuren (Patel et al., 2007). In deze studie werd er bij 40 prematuren de maag gespoeld met moedermelk 4 uur na de geboorte en daarna ieder 3 uur. De controle groep kreeg “niets per os”. Uit dit onderzoek bleek dat de onderzoeksgroep sneller over kon op orale voeding en dat de opnameduur korter was. Na overleg met onze stafmedewerkers/ onderzoekers bleek dat het eerste onderzoek goed was uitgevoerd en dus bruikbaar om het protocol mee aan te passen. (Level of evidence: 1b; Gerandomiseerd dubbelblind vergelijkend klinisch onderzoek van goede kwaliteit van voldoende omvang). Het tweede onderzoek is redelijk uitgevoerd, maar er moet meer onderzoek gedaan worden om harde conclusies te trekken(Level of evidence: 2; Vergelijkend onderzoek, maar niet met alle kenmerken als genoemd onder A2 )

Op basis van het bovenstaande trokken we de volgende conclusies: Het wel of niet spoelen van de maag bij gezonde pasgeborenen lijkt geen verschil te maken als het gaat om het wegnemen van misselijkheid en braken. Ook lijkt het geen meerwaarde te hebben bij het opstarten van borstvoeding.

Het spoelen van de maag met kleine hoeveelheden moedermelk bij prematuren heeft mogelijk wel een positief effect. Het is belangrijk dat hier in de toekomst meer onderzoek naar wordt gedaan, om dit voldoende te onderbouwen.

Voor de dagelijkse praktijk betekent dit dat, gebaseerd op de uitkomsten van drie onderzoeken kan gesteld worden dat het spoelen van de maag geen toegevoegde waarde heeft. Verder is maagspoelen een vervelende interventie voor het kind. Dit zijn voldoende redenen om het spoelen van de maag met heldere vloeistoffen van zowel a-terme pasgeborenen als prematuren achterwege te laten.

(Met dank aan Dr. J.M. Wielenga(onderzoeker AMC) en Drs. J.Maaskant ( stafmedewerker/ onderzoeker AMC voor hun beoordeling van de artikelen.)