Hoogleraren: ‘Checklistdrift in de zorg slaat door’

‘Het is volkomen terecht dat een patiënt wil weten of hij goede zorg krijgt als hij op jouw afdeling komt. Maar in het huidige systeem wordt bij alle patiënten gemeten met dezelfde maat. Daardoor is met het borgen van kwaliteit van zorg ook de bureaucratie enorm toegenomen’, zegt Marieke Schuurmans in Nursing juli-augustus. ‘Verpleegkundigen registreren van alles, die informatie komt terecht bij de kwaliteitsmedewerker en het resultaat van het afvinkwerk zien we terug in de media in lijstjes over goede en slechte ziekenhuizen, maar dat is het dan. De enige goede reden om te registreren is het vaststellen van een probleem waarop je vervolgens actie kunt ondernemen. Als je de hele tijd moet aanvinken wat je gedaan hebt zonder dat dit relevant is voor de individuele patiënt, dan zeg ik: acuut stoppen.’

Schijnveiligheid

Ook hoogleraar Veiligheid in de Zorg Jan Klein vindt de toename aan checklisten een zorgelijke ontwikkeling. ‘De ene na de andere checklist wordt geïntroduceerd, waarbij de vertaling naar de praktijk vaak wordt vergeten. Verpleegkundigen moeten dan dagelijks zoveel checklisten aanvinken, dat het niet meer bij te houden is. Ik ken situaties waarbij checklisten achteraf worden ingevuld. Dan creëer je geen veiligheid, maar een schijnveiligheid.’

Vergelijking met luchtvaart

Volgens Klein is nu het moment om de bureaucratie in te perken. ‘Dat is lastig, want het is ook niet de bedoeling het kind met het badwater weg te gooien. Vaak wordt de vergelijking gemaakt met checklisten in de luchtvaart, maar daar zijn ze blijven hangen in de bureaucratie. Dat levert voor de luchtvaart geen problemen op omdat er veel minder checklisten worden gebruikt. De zorg is veel complexer en daarom is het goed dat de verpleegkundigen in Assen nu aangeven dat het gebruik van checklisten zijn doel voorbij schiet.’

Meer over de zin en onzin van checklisten en oplossingen om de checklistdrift in te perken lees je in Nursing juli-augustus. Nog geen abonnement? Lees hier hoe je lid wordt.

Moe van checklist

Eerder dit jaar stuurden verpleegkundigen uit het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen een brandbrief naar hun personeelskrant. Daarin schreven zij dat ze zich ernstig zorgen maken over het vak van de verpleegkundige. Meer verpleegkundigen en verzorgenden delen dit gevoel, zo bleek uit een poll op Nursing.nl. Ruim 80 procent van de 250 stemmers antwoordt ja op de vraag Word jij ook zo moe van checklistgericht verplegen?