Minder ziekenhuisopnames door verpleegkundige palliatieve zorg

Patiënten met kanker die thuis ondersteuning krijgen van een casemanager palliatieve zorg overlijden vaker thuis en minder vaak in het ziekenhuis dan patiënten zonder casemanager. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Annicka van der Plas aan het VUmc. Zij keek naar de begeleiding die wordt geboden aan patiënten met kanker en de rol van de casemanager in de thuissituatie. De casemanager biedt extra begeleiding in complexe situaties en wordt niet ervaren als de zoveelste zorgverlener aan het bed van de patiënt.

Verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg 

De afgelopen jaren zijn in meerdere regio’s casemanagers eerstelijns palliatieve zorg geïntroduceerd. Dit zijn verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg, die thuiswonende patiënten bezoeken en ervoor zorgen dat ze de juiste zorg ontvangen. Voorheen was echter niet duidelijk wat de functie van casemanager precies inhield, wat voor begeleiding zij boden en of dit ook echt meerwaarde had. Het onderzoek van Van der Plas geeft antwoord op deze vragen.

Extra persoon aan het bed

Annicka van der Plas stelt dat patiënten met kanker die thuis worden ondersteund door een casemanager palliatieve zorg vaker thuis overlijden dan in het ziekenhuis. Van der Plas:’Hoe dat komt weten we niet precies. Het kan zijn dat de casemanager patiënten helpt om wensen wat betreft zorg eerder te bespreken met hun huisarts. Het kan ook zijn dat de huisartsen zich bewuster worden van de fase in het ziekteproces doordat er een casemanager op het gebied van palliatieve zorg betrokken is.’  Een mogelijk bezwaar dat kan spelen bij het inschakelen van de casemanager is dat er ‘weer een extra persoon aan het bed staat’. Van der Plas zag tijdens het onderzoek dat naasten dat niet zo ervaren. Wel is het belangrijk dat de rol van de casemanager duidelijk wordt uitgelegd aan de patiënt en naasten.

Ook bij andere ziekten inschakelen

Bijna alle patiënten die werden verwezen naar een casemanager hadden kanker, terwijl ook patiënten met andere levensbedreigende ziekten behoefte kunnen hebben aan de begeleiding van een casemanager, stelt Van der Plas. ‘Een verbeterpunt is dan ook het verbreden van de reikwijdte van de casemanager, bijvoorbeeld door samen te werken met gespecialiseerd verpleegkundigen op het gebied van hartziekten of met longverpleegkundigen.’

Palliatieve zorg door wijkverpleegkundige

De huisarts en wijkverpleegkundige kunnen goede palliatieve zorg verlenen. Patiënten kunnen vooral baat hebben bij een casemanager wanneer  er complexe problemen bestaan bij de patiënt en/of naaste. Deze complexe problemen zijn bijvoorbeeld lichamelijke klachten die moeilijk met medicatie behandeld kunnen worden of wanneer de patiënt en zijn familie het niet eens zijn over de beste zorg. Naast gespecialiseerde kennis op het gebied van palliatieve zorg, zouden casemanagers vaardigheden moeten hebben om, waar nodig, kennis te delen met en samen te werken met andere zorgverleners, zoals de huisarts en de wijkverpleegkundige.