Noodklok geluid om bezettingsnorm verpleeghuizen

De vakbond stelt  de afspraak niet nagekomen is, dat zij betrokken zouden worden bij de ontwikkeling van de norm voor verantwoorde personeelssamenstelling in de langdurige zorg. Daarnaast vindt de bond het onterecht dat het Kwaliteitsinstituut in zijn conceptleidraad geen concrete uitspraak doet over de verhouding personeel en aantal bewoners van verpleeghuizen, aldus vicevoorzitter Ruud Kuin in de brandbrief aan de Tweede Kamer en staatssecretaris Martin van Rijn (VWS). ‘De leidraad verantwoorde personeelssamenstelling hebt u naar de Kamer gestuurd zonder enige vorm van afstemming’, schrijft Kuin aan de staatssecretaris. ‘In het overleg met de partners van het 4 decemberakkoord, hebt u expliciet toegezegd dat de bonden betrokken worden in het traject (…) Wij verwachten dan ook op korte termijn een voorstel van u om vorm te geven aan de toegezegde bestuurlijke betrokkenheid.’

Te weinig collega’s

Volgens Maureen van der Pligt,  bestuurder Zorg van FNV, dringt de tijd. De bond wil inspraak voordat de leidraad van het Kwaliteitsinstituut definitief wordt gemaakt. ‘Er is haast bij omdat we iedere dag weer horen van mensen die met veel te weinig collega’s staan in verpleeg- en verzorgingshuizen. We hebben een enquête op de site over werkdruk en bezetting in de zorg die al door meer dan 2.500 mensen is ingevuld en waaruit blijkt dat onderbezetting een structureel probleem is. De FNV krijgt zelfs berichten van verzorgenden die ‘s nachts in hun eentje voor 100 cliënten verantwoordelijk zijn.’

Geen harde getallen

Van Rijn eiste dat er helderheid zou komen over het minimale aantal verzorgenden dat zorg zou leveren aan cliënten. Vervolgens heeft het Zorginstituut een concept hiervan gemaakt, waarin géén harde getallen in staan. Dit omdat er momenteel te weinig verzorgenden zijn om deze getallen waar te maken, en omdat de ene cliënt meer zorg –dus verzorgenden- behoeft dan de andere cliënt. Daardoor is het volgens het Zorginstituut onmogelijk om een standaard minimum te noemen. Ook ziet de kwaliteitsraad van het Zorginstituut nauwelijks bewijs ziet voor het effect van de vaak genoemde ‘twee zorgverleners op acht bewoners’. Ook Jan Hamers, hoogleraar ouderenzorg aan de Universiteit Maastricht, stelt dat meer personeel niet per se tot betere verpleeghuiszorg zorgt.

Slecht argument

Volgens FNV gaat het argument dat een harde bezettingsnorm praktisch niet uitvoerbaar is, niet op. Onder andere brancheorganisatie ActiZ betoogde dat vanwege de situatie op de arbeidsmarkt een absolute eis niet uitvoerbaar is en er geen verband is tussen personeelssamenstelling en kwaliteit. Kuin schrijft: ‘Vanwege een verwachte krapte op de arbeidsmarkt, wordt het niet zinnig geacht om een richtlijn voor de normering te noemen. Dit is een oneigenlijk en gezocht argument. (…) Er zijn de afgelopen drie jaar als gevolg van het beleid tienduizenden ouderenzorgmedewerkers ontslagen, die met enige bijscholing snel inzetbaar zijn. Ook is uit onderzoek van Bureau AStri duidelijk geworden dat 46 procent een contract heeft van minder dan 24 uur. Dat betekent dat contractuitbreiding ook een mogelijke oplossing is van dit probleem, ofwel beschikbare capaciteit mag geen probleem zijn in de uitvoering. Daarnaast gebruikt de kwaliteitsraad het argument dat het causaal verband tussen bezetting en kwaliteit niet is bewezen. De onderbouwing daarvan ontbreekt, er wordt verwezen naar één onderzoek, terwijl de dagelijkse praktijk, talloze inspecties, rapporten en onderzoeken worden genegeerd.’

Verpleeghuizen die het wél goed doen

Opvallend blijft dat er verpleeghuizen zijn die met een vergelijkbaar budget veel betere resultaten behalen dan andere. Waarom kopiëren andere huizen die succesformule dan niet? Maar zo simpel is het niet, stelt hoogleraar ouderenzorg Jan Hamers. Het succes van individuele verpleeghuizen is volgens Hamers vaak te danken aan de bevlogenheid van de leiders. ‘Die zijn helemaal doordrongen van een bepaalde visie. En ze weten die ook over te brengen op alle niveaus in de organisatie. Een goed voorbeeld van een nieuw initiatief is de Reigershoeve in Heemskerk. Kopiëren is niet makkelijk omdat de passie van de mensen en het leiderschap door de hele organisatie een succesfactor is,’ aldus Hamers tegen Zorgvisie, vakblad voor zorgmanagers. 

Klik hier om de brandbrief te lezen >>