Risico op hart- en vaatziekten overlevenden Hodgkinlymfoom in kaart

De precieze kans hangt af van de bestralingsdosis en het type chemotherapie dat zij hebben ontvangen. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Rianne van Nimwegen aan de Vrije Universiteit, uitgevoerd binnen het Antoni van Leeuwenhoek, in samenwerking met een aantal Universitair Medische Centra. Met de resultaten van haar onderzoek kan de zorg voor zowel oud-patiënten als nieuwe patiënten worden verbeterd.

Lymfeklierkanker

Hodgkinlymfoom, een vorm van lymfeklierkanker, treft vooral jongvolwassenen. In Nederland krijgen ongeveer 460 mensen per jaar met deze vorm van kanker te maken. De overlevingskansen voor deze patiënten zijn hoog sinds in de jaren zestig een behandeling met een combinatie van intensieve radiotherapie en chemotherapie werd geïntroduceerd. Tegenwoordig geneest bijna 90 procent van de patiënten.

Verhoogde kans op hartziekten

Maar de behandeling blijkt op lange termijn ongewenste neveneffecten te kunnen hebben, waaronder een verhoogde kans om nogmaals kanker te krijgen en een verhoogde kans op hart- een vaatziekten. Afgelopen jaren is de behandeling daarom geleidelijk aangepast, door andere soorten chemotherapie en minder uitgebreide bestraling te geven.

Het onderzoek

Tot nu toe was het niet duidelijk in welke mate de behandeling van Hodgkinlymfoom de kans op hartaandoeningen vergroot, en wat hierbij precies de risicofactoren zijn. Rianne van Nimwegen bracht dit voor haar promotieonderzoek in kaart. Op basis van de gegevens van meer dan 2500 patiënten, behandeld tussen 1965 en 1995, laat zij zien dat voormalig Hodgkin patiënten een drie tot zeven keer verhoogde kans op hart- en vaataandoeningen hebben ten opzichte van de algemene Nederlandse bevolking. Na veertig jaar had ongeveer vijftig procent van de in het verleden behandelde Hodgkin overlevers een cardiovasculaire aandoening.

Samenhang met hoeveelheid straling

De kans op een hartaandoening blijkt samen te hangen met de hoeveelheid straling die tijdens de behandeling op het hart is gekomen. Verder blijkt chemotherapie met anthracyclines een hogere kans te geven op hart- en vaataandoeningen dan andere typen chemotherapie. Tenslotte zijn klassieke risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals een hoge bloeddruk, diabetes, of roken ook van invloed op het risico. Positief nieuws is dat een hoge mate van lichamelijke activiteit – minimaal drie uur per week intensief bewegen – de kans op een hartaandoening voor Hodgkin overlevenden mogelijk kan halveren.

Behandeling aanpassen

De resultaten van Van Nimwegens onderzoek kunnen worden gebruikt om de huidige behandeling van Hodgkinlymfoom verder aan te passen en om nazorg voor overlevenden verder te verbeteren. Het landelijk consortium voor de nazorg van lymfoom patiënten, BETER werkt momenteel aan richtlijnen voor het screenen op hartaandoeningen bij Hodgkin overlevenden. De resultaten van dit promotieonderzoek zullen daarin worden meegenomen.