Vermoeden kindermishandeling door ouders niet altijd melden

Oudermeldingen op de SEH zijn effectief om kindermishandeling te signaleren, concludeert Hester Diderich-Lolkes de Beer in haar proefschrift. (1) Als verpleegkundige was zij een van de initiatiefnemers van het ‘Haaglanden-protocol’ in het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) samen met Veilig Thuis Den Haag. Het protocol is in 2007 geïntroduceerd op de Spoedeisende hulp (SEH) van het MCH.

Verpleegkundigen zijn wettelijk verplicht om een meldcode huiselijk geweld en kindermishandling te gebruiken. Lees meer hier >>>

Een ‘oudermelding’ houdt in dat de ouder patiënt is op de afdeling SEH, terwijl het kind (meestal) niet aanwezig is. Indien de ouder op de SEH komt met klachten die verband houden met huiselijk geweld, alcohol- of drugsgebruik, of ernstige psychiatrische problematiek, wordt een melding gemaakt bij Veilig Thuis over mogelijke kindermishandeling. Diderich onderzocht of het Haaglanden-protocol werkt door de ‘oudermeldingen’ voor én na de invoering te vergelijken. Het aantal meldingen steeg na de invoering van 1 per 100.000 tot 64 per 100.000 patiënten. Kindermishandeling werd bevestigd in 91% van de oudermeldingen, waarmee het een waardevolle voorspeller blijkt. In een nieuwe implementatieregio Friesland bleek de voorspellende waarde met 62% veel lager. Een follow-up analyse verklaart dit verschil uit het ontbreken van training.

Amsterdam
‘Dat we in dezelfde maand promoveren, is toeval’, zegt Eva Hoytema-van Konijnenburg. ‘We hebben dat niet zo afgesproken.’ Hoytema onderzocht het Amsterdamse protocol (2), een aangepaste versie van het Haaglanden-protocol waar de Amsterdamse ziekenhuizen sinds 2010 mee werken. Het belangrijkste verschil is dat er in Amsterdam niet automatisch een melding volgt bij Veilig Thuis, maar een vrijwillige doorverwijzing naar de kinderpolikliniek en zo nodig naar hulpverlening. Pas bij heel zware problematiek of als de ouders herhaaldelijk geen gehoor geven aan oproepen, volgt een melding bij Veilig Thuis.

De resultaten uit Hoytema’s onderzoek ondersteunen dat niet alle kinderen gemeld hoeven worden bij Veilig Thuis. Omdat er bij 20% van de Amsterdamse kindchecks er zeer ernstige problemen waren, is goede monitoring wel noodzakelijk. Uiteindelijk werd 8% van de kinderen gemeld bij Veilig Thuis, in de rest van de gevallen was vrijwillige hulpverlening voldoende. De afwijkende cijfers met Den Haag verklaart Hoytema uit de brede definitie van kindermishandeling. ‘Voldoen aan de definitief betekent niet automatisch dat er interventie door Veilig Thuis nodig is.’ Volgens haar zijn beide aanpakken te verdedigen en is het vooral een verschil in visie. ‘Per regio moet je bekijken wat het beste past bij de visie en waar je de werkdruk kunt neerleggen. In Amsterdam ligt die bij de kinderkliniek.’

1. Hester Diderich-Lolkes de Beer. Detection of child maltreatment based on parental characteristics at the hospital Emergency Department. Proefschrift LUMC/Universiteit Leiden, november 2015.

2. Eva Hoytema van Konijnenburg. The evaluation of screening programs for child maltreatment in hospitals. Proefschrift AMC, november 2015.

Check hier voor de richtlijn voor verpleegkundigen en verzorgenden om kindermishandeling te signaleren.