Verpleegkundig recept: weerbarstige praktijk

De wet

In Nederland hebben verpleegkundig specialisten (Masters of Advanced Nursing Practice) en physician assistants sinds 1 januari 2012 voorschrijfbevoegdheid. Zij mogen elk geneesmiddel voorschrijven dat binnen hun specialisme en bekwaamheid valt. Vanaf 1 februari 2014 mogen ook long- en diabetesverpleegkundigen onder bepaalde voorwaarden medicatie voorschijven.

De praktijk

NIVEL-onderzoeker Marieke Kroezen promoveerde deze week bij VU medisch centrum op haar onderzoek naar de praktijk van deze verpleegkundige voorschrijfbevoegdheid. Haar conclusie: in de dagelijkse praktijk zijn er grote verschillen in het voorschrijfgedrag. In het ene ziekenhuis kunnen verpleegkundigen hun bevoegdheid ruimschoots in de praktijk brengen, op andere plekken schrijven ze bijvoorbeeld alleen recepten in overleg met een medisch specialist.

Toegevoegde waarde

Uit eerdere onderzoeken is duidelijk gebleken dat recepten van verpleegkundigen veilig zijn: ze schrijven de juiste pillen en doseringen voor en op dezelfde manier als artsen. En voorschrijven door verpleegkundigen heeft ook echt een toegevoegde waarde.

Maar toch…

En toch blijkt de praktijk dus weerbarstig. Hoe komt dat? Marieke Kroezen noemt een aantal redenen:

• Het heeft tijd nodig
  
  Kroezen: ‘Het voorschrijven door verpleegkundigen is in Nederland nog volop in ontwikkeling. De voorschrijfbevoegdheid op de werkvloer zal de komende jaren nog wel veranderen. Zo’n proces moet zich uitkristalliseren.’
• Artsen haperen
  
  Kroezen: ‘Als verpleegkundigen geneesmiddelen gaan voorschrijven, krijgen zij bevoegdheden die voorheen waren voorbehouden aan artsen. Dat betekent dat artsen iets van hun terrein prijsgeven. Hoewel de medische professie in Nederland over het algemeen minder sceptisch tegenover de voorschrijfbevoegdheid van verpleegkundigen staat dan in andere landen, proberen artsen ook hier zeggenschap over het voorschrijven in handen te houden.’
• Niet alle verpleegkundigen willen
  
  ‘Uit mijn onderzoek blijkt dat niet elke basisverpleegkundige het voorschrijven bij het takenpakket van een verpleegkundige vindt horen.’ In het nieuwe beroepsprofiel voor verpleegkundigen staat dat voorschrijven één van de competenties is die iedere verpleegkundige in 2020 zou moeten bezitten. Daar zit dus nog een lacune.

Verwachtingen bijstellen

Kortom: het gaat goed, maar het kan beter en het kost tijd. Meer tijd dan verwacht misschien. De conclusie zou kunnen zijn dat beleidsmakers hun verwachtingen, bijvoorbeeld in termen van kostenefficiëntie, misschien moeten bijstellen.