‘Verpleegkundige, bescherm patiënt tegen tv-camera’s’

Aldus zorgethicus Gert Olthuis, auteur van het rapport Met de camera aan het ziekbed. Morele overwegingen bij gezondheidszorg op televisie op Nursing.nl. Olthuis reageert daarmee op de situatie in het Vumc, waar een vader en dochter geen toestemming gegeven zouden hebben voor opnames voor het tv-programma 24 uur tussen leven en dood. De situatie raakte woensdagavond door een uitzending van het actualiteitenprogramma Nieuwsuur in opspraak. Volgens artsenfederatie KNMG schond het Vumc een richtlijn uit 2010,  waarin staat dat een patiënt vooraf toestemming moet geven voor tv-opnames. ‘Er mogen geen opnamen gemaakt worden van patiënten die niet in staat zijn om toestemming te geven’, aldus de richtlijn.

Vertrouwen in verpleegkundigen
Deze richtlijn mag dan voor artsen zijn gemaakt, verpleegkundigen hebben net zo goed een rol in het bewaken van de privacy van de patiënt, zegt Olthuis. ‘Mensen die gewond op de eerste hulp worden binnengedragen zijn met totaal andere dingen bezig, die kunnen de voor- en nadelen niet afwegen als ze een camera zien. Veel programmamakers vragen toestemming via de arts of verpleegkundige. Een patiënt denkt dan al snel dat het wel in orde is.’ Olthuis vindt het dan ook niet juist dat verpleegkundigen actief patiënten benaderen voor tv-makers. ‘Patiënten hebben onvoorwaardelijk vertrouwen in verpleegkundigen, wil je dat vertrouwen inzetten om iets te bereiken voor een televisieprogramma dat doeleinden heeft op een heel ander terrein? Dat moet je heel goed voor jezelf weten, wil je meedoen aan een dergelijk programma. Besef hoe groot je eigen rol is, en bedenk voor jezelf wat je nou eigenlijk víndt van de situatie.’

 
VAR
Heb je als verpleegkundige je bedenkingen bij het filmen op je afdeling, maar sta je er alleen voor, stap dan naar de VAR of de OR. Zij kunnen vervolgens inspraak eisen bij de Raad van Bestuur. Olthuis: ‘Daarnaast kunnen ook de vakbond en beroepsorganisaties, zoals V&VN, een rol spelen in deze hele discussie, door bijvoorbeeld een gedragscode op te stellen.’ Monique Verkerk van beroepsvereniging V&VN denkt dat een specifieke richtlijn of handreiking voor het omgaan met televisiecamera’s niet nodig is. ‘In artikel 2.10 van de Beroepscode staat dat je als verpleegkundige zorgvuldig omgaat met vertrouwelijke informatie over de zorgvrager. Daar valt dit ook onder.’

Gezondheidszorg scoort goed
Een camera die de meest intieme momenten van het dagelijkse leven registreert en verspreidt over een groot publiek is steeds normaler geworden, zegt Olthuis. ‘Dat gebeurt met televisiecamera’s, maar ook via social media als Facebook en Twitter. Wat voorheen nog privé was, wordt steeds meer publiekelijk gedeeld. Realityprogramma’s over gezondheidszorg scoren altijd goed, maar het past mijns insziens niet bij een ziekenhuis. Ziekenhuizen gaan dergelijke samenwerkingen aan om te laten zien dat ze transparant zijn, om te laten zien wat ze nou precies doen met publiek geld. Volgens mij heeft dit juist een averechtse werking, op deze manier wek je geen vertrouwen.’

Bron: Nursing