Medicijnen kunnen bij ouderen andere effecten en bijwerkingen hebben dan bij jongere patiënten. Wat moet je hier als verpleegkundige over weten?
Op 7 december geeft apotheker ouderenzorg Nina Janssen een workshop over farmacotherapie bij ouderen op de Nursing Experience. In dit interview licht ze al een tipje van de sluier op.
1 Hoe komt het dat medicatie andere effecten kan hebben bij oudere patiënten?
‘Dat heeft grofweg te maken met twee mechanismen die veranderen bij het ouder worden: het farmacokinetische en het farmacodynamische. Het farmacokinetische mechanisme gaat over wat het lichaam doet met het middel, bijvoorbeeld hoe het lichaam het middel opneemt, verspreidt, omzet en weer uitscheidt. Bij ouderen lopen sommige van deze processen anders. Naarmate we ouder worden gaat de nierfunctie bijvoorbeeld achteruit, en kunnen de nieren sommige medicijnen minder snel klaren. De concentratie van een bepaald geneesmiddel in het lichaam kan daardoor hoger zijn en daardoor neemt het risico op bijwerkingen toe. Vraag je patiënt of zijn apotheek op de hoogte is van de verslechterde nierfunctie.
Bij het farmacodynamische mechanisme gaat het over wat het middel doet met het lichaam. Bijvoorbeeld bij welke dosering middelen ‘aangrijpen’ in de hersenen. Zo kunnen ouderen gevoeliger reageren op bijvoorbeeld opiaten, en kunnen zij hier sneller en langer suf van worden.’
2 Waar moet je als verpleegkundige alert op zijn bij ouderen die medicatie gebruiken?
‘Medicijnen zijn meestal niet getest op de oudere patiëntenpopulatie – met meerdere aandoeningen tegelijkertijd – voordat ze op de markt komen. Daardoor kan het voorkomen dat ouderen bijwerkingen hebben die niet in de bijsluiter vermeld staan. Merk je een onverwachte verandering bij je patiënt, bijvoorbeeld benauwdheid die er eerst niet was of een gedragsverandering, wees er dan van bewust dat het een bijwerking zou kunnen zijn. Geef zulke onverwachte veranderingen altijd door aan de arts of apotheker. Ik zie verpleegkundigen en verzorgenden wat dat betreft als mijn ogen. De arts schrijft medicatie voor en ik lever die, maar wij zien niet altijd welke effecten de medicatie heeft. Soms nemen patiënten zelf contact op bij onverwachte symptomen, maar vaak beseffen ze niet dat hun klachten bijwerkingen kunnen zijn. Daarom is het belangrijk dat we dit soort signalen krijgen van verpleegkundigen.’
Geef je reactie
Om te kunnen reageren moet je inlogd zijn. Inloggen Ik heb nog geen account