8 tips bij de begeleiding van mantelzorgers

1. Maak écht contact

Ga in gesprek met mantelzorgers. Niet even snel in het voorbijgaan, maar neem er de tijd voor. Een eenvoudig: “Hoe gaat het nou met u” kan een prima opening voor een gesprek zijn. En ja, zo’n gesprek kost tijd. ‘Maar ontevreden of overbelaste mantelzorgers kosten veel meer tijd, je kunt het maar beter voor zijn,’ aldus Henriëtte van Gils van Mezzo. ‘In de praktijk hebben zorgverleners het wel eens over lastige mantelzorgers. Maar ben je in staat in gesprek te gaan met deze lastige mantelzorger, dan merk je dat weerstand vaak overbezorgdheid is, of onzekerheid over de situatie.’

Verpleegkundigen bekommeren zich steeds meer om mantelzorgers. Lees meer>>>

2. Verwijs naar maatschappelijk werk of psycholoog

Heeft een mantelzorger het overduidelijk moeilijk, en weet je van jezelf dat je de tijd écht niet kunt bieden, verwijs dan naar een maatschappelijk werker of een psycholoog, die wél de tijd heeft. ‘Je hoeft het heus niet allemaal zelf te doen, maar wijs mensen de weg naar plekken waar ze hulp kunnen krijgen,’ aldus Van Gils.

3. Over de weg wijzen gesproken…

Er zijn ontzettend veel vormen van informele zorg waar mensen iets aan hebben, zoals het steunpunt Mantelzorg, de Zonnebloem, vrijwilligerscentrales, respijtzorg (op de site www.respijtwijzer.nl staat een overzicht van mogelijkheden voor respijtzorg, en ervaringsverhalen van andere mantelzorgers), of lotgenotencontact zoals het Alzheimercafé. Ook zijn er veel lokale voorzieningen: klusjesdiensten, hulpdiensten, maatjesprojecten… Van Gils: ‘Verpleegkundigen zijn denk ik – en dat geldt zowel in het ziekenhuis als wijkverpleegkundigen – de aangewezen personen die mantelzorgers hierop kunnen attenderen. Een soort reisleiders eigenlijk. Het probleem is nu dat óók verpleegkundigen deze sociale kaart nog niet duidelijk in hun hoofd hebben. Werk aan de winkel dus!’

4. Delegeer

Bespreek bij opname met de mantelzorger welke taken hij op zich wil nemen, en welke de verpleging voor haar rekening neemt. Behoud daarbij zeker je eigen professionaliteit, sommige handelingen mogen of willen mantelzorgers niet doen. Noortje Schlattmann is verpleegkundige op de neurologie in het Radboudumc en op haar afdeling aandachtsvelder op het gebied van mantelzorg. Door mantelzorgers van een patiënt na een CVA actief bij de zorg te betrekken, zijn ze vanaf het begin goed voorbereid op wat er thuis komen gaat. Lees het interview met Noortje>>>

5. Wat zou je zelf prettig vinden?

Veel verpleegkundigen zijn zelf mantelzorger,’ vertelt Van Gils. ‘Maar liefst 1 op de 4, terwijl dat landelijk 1 op de 6 is. Toch is het opvallend dat verpleegkundigen die zelf ook mantelzorger zijn, op hun werk minder oog hebben voor mantelzorgers van cliënten.’ Stel, je eigen ouder, partner, kind of goede vriend heeft zorg nodig. Dan wil je graag dat verpleegkundigen en artsen naar je luisteren en aansluiten bij de wensen die jullie hebben. Je inbeelden dat het een van jouw dierbaren is die daar ligt, kan helpen de mantelzorgers beter te begrijpen.

6. Verlaag de drempel

Veel mantelzorgers belanden in een totaal nieuwe wereld, moeten ineens verpleegkundige handelingen gaan uitvoeren bij hun familieleden. Dat is voor veel mensen best vreemd. Als verpleegkundige kun je ze over die drempel helpen, door ze een goede instructie en uitleg van het hoe en waarom te bieden.

7. Spoor informatie op

Doe je voordeel met de waarde­volle informatie die de mantelzorger vanuit eigen ervaring kan geven over de cliënt.

8. Vaste contactpersoon

Zorg dat je een vaste contactpersoon in de familie hebt. Ook de mantelzorger heeft graag één vaste zorgprofessional die makkelijk bereikbaar is per telefoon of mail.