Blog Nicole: 'Hoe kunnen we mantelzorgers helpen het hoofd boven water te houden?'

Helaas zie ik het in de praktijk te vaak gebeuren: mantelzorgers die het aan het verliezen zijn. Zij zorgen al meerdere jaren 24/7 voor hun partner. Hun constante gevecht om overeind te blijven en voor hun chronische zieke partner of familielid te zorgen, gaat ten koste van hun eigen lichamelijke en geestelijke toestand. Zij verliezen hun gevecht. Overspannenheid ligt op de loer. Zij kampen met lichamelijke en psychische problemen omdat ze jaar in, jaar uit er alleen voor hebben gestaan. Het netwerk is er niet meer, vrienden en kennissen zijn verdwenen. Vaak komt hulp te laat omdat de hulpvraag niet gesignaleerd wordt en/of de mantelzorger zelf te laat aan de bel trekt.

Het allerbelangrijkste is dat de overbelasting op tijd wordt gesignaleerd. Stap 1 dus. Een huisarts heeft hier mogelijk de belangrijkste rol in. Uiteraard hoop ik dat wanneer de huisarts signalen krijgt, hij dit direct doorgeeft aan de wijkverpleegkundige, zodat er met spoed een huisbezoek kan plaatsvinden. Ben je op tijd om overbelasting tegen te gaan, dan blijft de schade beperkt.

Er kan vervolgens zorg ingezet worden volgens het stepped care principe: zodra de mantelzorger alles weer overziet en ontlast is, kan de zorg weer iets afgebouwd worden. Met enige steun van zorg aan huis kan de mantelzorger vaak beter leren omgaan met de situatie. Het vertrouwen in de eigen kracht is dan weer terug. Natuurlijk wordt er breed naar de cliënt zelf gekeken. Wat kan de cliënt nog zelf? Welke hulpmiddelen kunnen er extra ingezet worden, is een bezoek van een ergotherapeut/fysiotherapeut wenselijk?

Laatst heb ik een spoedopname moeten regelen omdat de mantelzorger zo zwaar overspannen was, dat er totaal geen draagkracht meer over was. De rek was er gewoon uit. Een opname was de enige optie om te zorgen dat het thuis kon herstellen. Met de mantelzorger ging het uiteindelijk weer beter, maar de partner kon niet goed omgaan met de opname en ging daardoor lichamelijk achteruit. Een horror scenario.

Ik ben ervan overtuigd dat wanneer we de mantelzorgers op tijd kunnen ondersteunen, we er met zijn allen voor kunnen zorgen dat ook de cliënt langer thuis kan blijven wonen. Je kunt ondersteuning bieden op alle mogelijke manieren. Denk bijvoorbeeld aan het inzetten van het eigen netwerk, het inzetten van vaste vrijwilligers, het bieden van ontspanning in de vorm van activiteiten, het inzetten van zorg aan huis, het aanmelden van de mantelzorger bij een mantelzorgondersteunpunt. Kortom je maakt samen met de mantelzorger en cliënt een plan met doelen en interventies. Je luistert naar de problemen. Je bent er voor ze en dat is stap 2. Laten we deze stappen met zijn allen maken. Wees op tijd en voorkom overbelasting.