Blog Hugo: 'Wat cardiologie van longgeneeskunde kan leren'

Hoe kan het dat het ene specialisme veel beter en geschikter voorlichtingsmateriaal heeft voor patiënten dan het andere? Hugo vraagt het zich af.

Als verpleegkundige kun je van alles doen om het leven van patiënten aangenamer te maken. Zo maak ik regelmatig e-learningmodules over uiteenlopende aandoeningen, om mijn kennis zaken te verbreden maar ook om de modules aan patiënten te laten zien.

Zo ben ik begonnen met een programma voor mensen met COPD. Dat is nog lastig zat, vooral omdat veel patiënten moeilijk lezen. Wat dat betreft is het geweldig dat het Longfonds een mooie serie filmpjes heeft gemaakt.

Daarin staat niet de ziekte centraal, maar het leven met de ziekte. Acceptatie van COPD, verdelen van energie, in beweging blijven, doelen stellen; alle relevante thema’s passeren de revue.

Hoe ik het aanpak? Ik laat eerst een filmpje zien. En daarna stel ik een aantal vragen over de inhoud. Heel beknopt en simpel.

Het komt er eigenlijk op neer dat ik door de vragen de inhoud van het filmpje nog eens herhaal. De e-learning sluit af met een opdracht. ‘Maak een dagplanning waarin u zware en lichte activiteiten goed afwisselt. En bouw vooral voldoende rust in’.

Als ik klaar ben met COPD staat hartfalen op de agenda. Daar zie ik toch ietwat tegenop. Waar het Longfonds een prachtige serie toegankelijke filmpjes heeft neergezet over leven met de ziekte, blijft de Hartstichting toch wat achter.

Natuurlijk, er zijn een paar filmpjes bedoeld voor mensen met hartfalen. We zien dan een dokter achter een bureau met een kunsthart. Zij wijst op de kransslagaders en de hartspier en legt vervolgens het verschil uit tussen forward en backward failure. Daarna volgen een aantal ‘leefregels’.

De verschillen tussen de filmpjes zijn groot. In de filmpjes van het Longfonds staan patiënten letterlijk centraal. Zij vertellen over het proces van acceptatie, zij vertellen over hoe ze het bewegen weer hebben opgepakt.

In de hartfalenfilmpjes is de patiënt vrij onderdanig en staat de dokter centraal. De dokter legt uit en de patiënt heeft de leefregels op te volgen. Continu is de spreekkamer in beeld. De wereld van de patiënt thuis speelt geen rol.

Waarom is het ene specialisme prima in staat om de patiënt echt centraal te stellen in de voorlichting, terwijl het andere de dokter en de aandoening blijft belichten? Waarin schuilt dat cultuurverschil? Een tijdje terug sprak ik een cardioloog in opleiding. Hij had ooit op longgeneeskunde gewerkt. Daar had hij geleerd om met mensen te praten.

Op de cardiologie viel hem dat toch een beetje tegen. Hij zei dan ook: ‘We mogen soms best wat minder naar de bloeddruk vragen en wat meer naar de gevoelens van de patiënt.’

Er zijn duizenden verpleegkundigen actief op cardiologie. Aan jullie vraag ik: kijk eens naar de filmpjes van het Longfonds. Zouden jullie ook zoiets kunnen maken voor jullie chronisch zieke patiënten? Filmpjes waarin patiënten en het leven thuis centraal staan? Over acceptatie? Over bewegen en lekker eten zonder zout?

Jullie doen je patiënten daar echt een plezier mee. Inspirerende voorlichting helpt als het gaat om het voorkomen van onnodige decompensatie. En je helpt mij ook. Want ik voel weinig behoefte om in mijn e-learnings een belerende dokter te laten zien.