Beter geen enkel lumen gebruiken bij patiënten die naast TPV ook iv-medicatie hebben

Casus

Een patiënt met Totale Parenterale Voeding (TPV) en antibiotica krijgt een nieuwe Centraal Veneuze Lijn (CVL). Voor de ingreep moet een lijn meegegeven worden. Je hebt een triple lumen lijn gepakt, maar ziet dat de patiënt een enkel lumen lijn heeft. Welke argumenten spelen een rol bij de keuze voor een lijn bij TPV? Met een collega bespreek je deze klinische onzekerheid. ‘Is de kans op infectie met een enkel lumen lijn misschien hoger en/of werkt de voeding minder goed door de antibiotica? Ik weet het niet.’

1 Formuleer je vraag

P Patiënt met TPV en antibiotica
I Triple lumen CVL
C Enkel lumen CVL
O Kans op infectie, opname van de voeding door antibiotica

2 Zoekstrategie

We zochten naar reviews en gerandomiseerde studies (RCT’s) in Pubmed, Cochrane, CINAHL en CBO met de zoektermen catheterization, central venous, central line, central catheterization, central catheter, central venous line, central venous catheters, lumen, single, double, triple, multi, multiple, infection. Eén review1 en één systematic review (SR) met meta-analyse2 waren geschikt.

3. Beoordeling resultaten

De review van Bouza1 meldt geen aantallen infecties, maar beschrijft wel drie onderzoeken over het aantal lumen van de centraal veneuze lijn en het risico op een lijnsepsis. Deze drie onderzoeken (Dezfulian3, Templeton4 en Zürcher5) zijn adequaat uitgevoerd. Dezfulian beschrijft een meta-analyse van zes RCT’s, drie prospectieve en zes retrospectieve studies met in totaal 3433 patiënten met een single lumen en 2665 patiënten met een multi-lumen CVL. Templeton doet een prospectieve cohortstudie bij 1162 patiënten met 1396 CVL’s. Zürcher ten slotte beschrijft in een SR 5 RCT’s met in totaal 255 patiënten met single lumen en 275 patiënten met multi-lumen. Vier van de vijf RCT’s beschreven bij Zürcher waren ook bij Dezfullian geïncludeerd.
De SR van Ramritu2 omvat 23 studies. Deze SR is adequaat uitgevoerd en beschrijft verschillende interventies om lijnsepsis te minimaliseren. Vier studies (twee RCT’s en twee observationele studies) beschrijven 255 patiënten met enkel lumen en 552 patiënten met multi-lumen CVL. Drie van de vier studies zijn ook bij Dezfullian of Zürcher geïncludeerd.
Dezfulian vond voor ‘catheter-related bloodstream infection’ (CRBSI) een significant hoger risico in het nadeel van multi-lumen CVL. Indien alleen naar de RCT’s en prospectieve studies gekeken werd, dan was dit resultaat niet meer significant. Templeton vond een CRBSI van 1.9 infecties op 1000 katheterdagen. Na correctie voor onder meer leeftijd, geslacht, TPV en ic-verblijf, bleek het aantal lumen een significante voorspeller voor CRBSI te zijn. Elk extra lumen had een hoger risico op het ontstaan van CRBSI. Een permanent afgesloten lumen had juist een beschermend effect.5 Bouza concludeert dan ook dat als er een CVL geplaatst wordt, de keuze van het aantal lumen gebaseerd dient te worden op de klinische indicatie. Bijvoorbeeld het toedienen van TPV met daarnaast eventueel andere intraveneuze medicatie, zoals antibiotica via de CVL.
Ramritu vond voor CRBSI geen significante verschillen voor de vergelijking enkel vs dubbel lumen (1 studie met 50 patiënten) en de vergelijking enkel vs triple lumen CVL (3 studies met 757 patiënten).

Meer critically appraised topics (EBP) bekijken? Je vindt ze in dit dossier >>>

4 Conclusie en toepassing

Ramritu concludeert dat er geen significant verschil is tussen een enkel lumen of een multi-lumen CVL in het risico op een lijnsepsis. Bouza concludeert dat er een licht verhoogd risico op infectie is bij gebruik van een triple lumen CVL, maar ondersteunt het gebruik van een dubbel of triple lumen CVL indien dit klinisch is geïndiceerd.

5 Evaluatie

De indicaties voor het gebruik van een enkel lumen of multi-lumen CVL moeten protocollair worden vastgelegd. Daarnaast adviseert de apotheek van het AMC om geen medicatie via hetzelfde lumen als de TPV toe te dienen. Dit betekent dat bij deze casus gekozen moet worden voor een CVL met meerdere lumen. In de praktijk vindt de keuze voor een enkel, dubbel of triple lumen plaats op basis van de indicatie.

Bij patiënten die naast TPV ook intraveneus medicatie toegediend krijgen, heeft een dubbel of triple lumen CVL de voorkeur

* Christel Hoogerbrug is verpleegkundige chirurgie, Marja Storm-Versloot stafadviseur divisie chirurgie. Beiden zijn werkzaam in het Academisch Medisch Centrum (AMC), Amsterdam. Contact: m.n.storm@amc.uva.nl.

Noten

1. Bouza E, Guembe M, Muñoz P. Selection of the vascular catheter: can it minimise the risk of infection? International Journal of Antimicrobial Agents 2010;36S:S22-S25.
2. Ramritu P, Halton K, Cook D, et al. Catheter-related bloodstream infections in intensive care units: a systematic review with meta-analysis. Journal of Advanced Nursing 2008;62(1):3-21.
3. Dezfulian C, Lavelle J, Nallamothu BK, et al. Rates of infection for single-lumen versus multilumen central venous catheters: a meta-analysis. Crit Care Med 2003;31:2385–2390.
4. Templeton A, Schlegel M, Fleisch F, et al. Multilumen central venous catheters increase risk for catheter-related bloodstream infection: prospective surveillance study. Infection 2008;36:322–327.
5. Zürcher M, Tramer MR, Walder B. Colonization and bloodstream infection with single- versus multi-lumen central venous catheters: a quantitative systematic review. Anesth Analg 2004;99:177–182.