Blog Paul: 'Pijn bij kinderen raakt me'

Een kind met pijn roept bij ouders en zorgverleners bijzondere emoties op. Sinds twee maanden ben ik parttime werkzaam als verpleegkundig pijnconsulent in het pijnteam van het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis. Het team bestaat uit drie verpleegkundig consulenten en twee anesthesiologen.

De eerste ervaringen hebben diepere indrukken achtergelaten dan ik, met mijn achtergrond in de palliatieve zorg, had verwacht. Zoals bij een veertienjarige jongen met een trechterborst (Pectus Excavatum, een aangeboren afwijking aan de borstbeen die gepaard kan gaan met problemen longen en hart). Een dag na de operatie vond hij de pijn te dragen, dankzij toediening van pijnmedicatie via een epidurale katheter en orale medicatie. Enkele dagen later vond ik hem op de Intensive Care met levensbedreigende complicaties. Het beeld van de vader die de hand van zijn zoon streelde werd mij te machtig. En dan het jonge meisje met kanker en ernstige pijn door tumorgroei en chemotherapie. Of die kleine hummel van enkele maanden na een blaasoperatie, die zo vreselijk bang was dat ik haar nog meer pijn zou doen.

De kennis over pijn bij kinderen staat nog in de kinderschoenen. Dat komt omdat het in kaart brengen van pijn bij kinderen, en zeker bij de kleintjes, niet eenvoudig is. Als pijn echter niet wordt herkend, zal het kind onnodig lijden en bestaat het risico op chronische pijn op latere leeftijd. Inmiddels wordt door kinderpijnwerkgroepen in verschillende ziekenhuizen veel gedaan aan het gebruik door verpleegkundigen van pijnmeetinstrumenten voor kinderen van verschillende leeftijdsgroepen. Zo zijn er de analoge en visuele pijnschalen, de COMFORT gedrag© schaal (0-4 jaar) en de FLACC© (0-7 jaar).

Op het gebied van de pijnbehandeling met pijnstillers (analgetica) zijn er de laatste jaren richtlijnen verschenen, zoals de Richtlijn Pijnmeting en Behandeling van pijn bij kinderen van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde en het Kinderformularium (Nederlands Kenniscentrum Farmacotherapie bij Kinderen) besteedt uitgebreid aandacht aan pijnbehandeling. Juist bij kinderen zou je niet-farmacologische interventies bij pijn verwachten, zoals afleiding, massagetechnieken en toepassen van koude en warmte. In de praktijk ben ik die – tot nu toe – nauwelijks  tegengekomen. Een goed overzicht is te vinden in een artikel van Jonkman en Noordenburg.