‘Trainen verpleegkundigen verbetert voorlichtingsgesprek’

Om eenrichtingsverkeer in voorlichtingsgesprekken tussen oudere patiënten en oncologieverpleegkundigen te voorkomen, zouden verpleegkundigen een training in communicatieve vaardigheden kunnen volgen. Hierdoor stellen zij beter prioriteiten en spelen ze in op de emotie van de patiënt.

Dit zeggen onderzoekers van het NIVEL en de universiteiten van Amsterdam en Sydney in Critical Reviews in Oncology/Hematology. De wetenschappers onderzochten wat oudere patiënten onthouden aan informatie. ‘Oudere patiënten met kanker onthouden minder dan een kwart van de adviezen van verpleegkundigen over chemotherapie. Vooral het praten over de prognose maakt veel emoties los waardoor de rest van de informatie minder beklijft. Het is daarom belangrijk de informatie verspreid aan te bieden en te herhalen’, stelt Julia van Weet, onderzoeker bij de UvA.

Prioriteiten

Ook de inbreng van de oudere in het gesprek is minimaal, concluderen de onderzoekers. ‘Voor de training bood het gesprek weinig ruimte voor emoties en gaf de verpleegkundige erg veel informatie. Het was vooral eenrichtingsverkeer. Wij hebben daarom de verpleegkundigen geïnstrueerd minder informatie te geven en beter prioriteiten te stellen. Vraag je af welke informatie op dat moment echt belangrijk is voor de patiënt’, zegt Van Weet.

Niet overladen

Verpleegkundigen leren in de training dat ze patiënten niet moeten overladen met informatie. Voor de training werden noemden verpleegkundigen bijvoorbeeld tientallen bijwerkingen, erna alleen nog de belangrijkste. ‘Door de training gaan verpleegkundigen patiënten weer meer begeleiden. Dat is bij oudere patiënten nog belangrijker dan bij jongeren’, aldus Van Weet. ‘Als verpleegkundige wil je dat patiënten achteraf het gevoel hebben dat ze gehoord zijn, de juiste keuze hebben gemaakt en dat belangrijke onderwerpen als de toekomst besproken zijn.

Videofeedback

De training wordt al in verscheidene ziekenhuizen gebruikt en is ontwikkeld in samenwerking met het Nederlands Kanker Instituut, Antoni van Leeuwenhoek. Aan dit het onderzoek werkten 210 patiënten en 77 oncologieverpleegkundigen uit tien ziekenhuizen mee. De verpleegkundigen kregen individuele videofeedback en een dag training in communicatieve vaardigheden, met een vervolgbijeenkomst. Voor en na de training werden consulten op video opgenomen en patiënten beantwoordden direct na het consult een vragenlijst.