Tips: zo open je een gesprek over zingeving en levensvragen

Het kan iedereen overkomen. Maar mensen in de laatste fase van hun leven kampen hier vaker mee dan jongeren die midden in het leven staan, blijkt uit een artikel in Nursing juni. Ouderen die geen werk meer hebben, zorgafhankelijk zijn geworden, hun partner en generatiegenoten kwijt zijn, worstelen met vragen als ‘Draag ik nog iets bij? Doe ik er nog toe? Wie heeft mij nog nodig? Heb ik het wel goed gedaan in mijn leven? Waarom ben ik hier?’ Soms zeggen mensen ronduit dat ze het niet meer zien zitten, dat ze dood willen. Hoe reageer je dan? 

Hoe open je een gesprek over zingeving en levensvragen?
Vertel de cliënt/patiënt dat je het gevoel hebt dat er iets is, zeg wat je ziet of ervaart, of wat je hoort. ‘Wat u zegt klinkt als betekenisvol voor u. Is dit iets waar u graag over wilt vertellen?’ Laat in ieder geval merken dat je het gehoord hebt, en erken dat het belangrijk is voor iemand. Toon je betrokkenheid en laat merken – in houding en woorden – dat je het serieus neemt en openstaat om erover door te praten. Mocht het niet direct kunnen, maak dan een afspraak voor een andere keer. 

8 inspirerende ideeën tegen eenzaamheid cliënten
Ook TvV zette acht inspirerende initiatieven op een rij die de eenzaamheid bestrijden. Lees meer>>>

Wat zeg je wel? 
Vraag door op de betekenis, bijvoorbeeld ‘Heeft datgene wat u mij vertelt een speciale betekenis in uw leven?’ Of ‘Uit wat u vertelt maak ik op dat u …belangrijk vindt. Klopt dit?Reflecteer gevoelens, bijvoorbeeld ‘U bent ongerust?’ of ‘Zo te horen loopt de spanning aardig op’ of ‘Het verdriet zit u hoog’.

Wat doe je juist niet? 
Van onderwerp veranderen, bagatelliseren met een grapje, oplossingen opdringen, ‘positieve’ opmerkingen maken zoals ‘Morgen schijnt de zon vast weer’, ‘Daar hebben meer mensen last van’, ‘Gelukkig heeft u nog drie kinderen over’.

Wat kun je eenzame mensen meer bieden dan een luisterend oor? 
Gaat het om gemis aan gezelligheid en/of gezelschap, kijk dan samen naar mogelijkheden in de omgeving. Bijvoorbeeld een wekelijkse eettafel, buurthuiskamerproject, met een maatje naar de schouwburg, vriendschappelijk huisbezoek, activiteiten in het verpleeghuis/woonzorgcentrum.Gaat het om wezenlijk innerlijke eenzaamheid, een gemis aan verbondenheid met zichzelf en anderen, dan lost een gezamenlijke maaltijd de eenzaamheid niet op. Existentiële eenzaamheid kan bijvoorbeeld ontstaan doordat iemand een nooit uitgesproken geheim met zich meedraagt (‘fout in de oorlog’ of ’kind afgestaan terwijl niemand ervan weet’). Of zijn seksuele geaardheid weer moet verbergen (een oudere man die bij inwonen in het zorgcentrum weer ‘terug in de kast’ gaat). Dit vraagt om vertrouwen, steun en een onbevooroordeeld luisterend oor en oog van iemand die betrokken en begaan is. Dat kan een vertrouwenspersoon zijn of een geestelijk verzorger.

Werk jij in de thuiszorg?
Kom naar de Grote Thuiszorgdag! Lees meer>>>

Deze tips zijn afkomstig uit het artikel ‘Lange lege zomer’ uit Nursing juni 2016