Exbelt helpt bij niet-fixeren

Voor de ouderenzorg worden veel interventies ontwikkeld, die voor andere professionals vaak moeilijk te vinden en op waarde te schatten zijn. Vilans beoordeelt via een erkenningstraject interventies op hun onderbouwing en effectiviteit. Erkende interventies komen online toegankelijk bij Vilans. De Exbelt-methode is daar nu aan toegevoegd.

Banden en verpleegdekens uitbannen

Exbelt is een programma om dwangmaatregelen als banden en verpleegdekens in een psychogeriatrische instelling binnen twee jaar uit te bannen. De interventie bestaat uit vier pijlers: een scholingsprogramma, advies van een verpleegkundig expert, beschikbaarheid van alternatieven en een beleid dat een verbod op de middelen voorschrijft. Math Gulpers ontwikkelde en testte de methode voor zijn promotie-onderzoek aan de universiteit van Maastricht. ‘In 15% van de verpleeghuizen is onze methode inmiddels toegepast en daar zijn de banden nagenoeg verdwenen’, vertelt hij. ‘Landelijk gezien daalde het percentage bewoners met bandenfixatie in verpleeghuizen van circa 14% in 2008 tot 3,8% in 2014.’

Fysieke vrijheidsbeperkende maatregelen worden vooral toegepast om de veiligheid van bewoners te verhogen. In verpleeghuizen gaat het dan bijna altijd om het voorkomen van letsel door valpartijen. Een foute aanname, zegt Gulpers: ‘Onderzoeken laten zien dat het risico op vallen niet vermindert door bandenfixatie.’

Verbetering nodig in verpleeghuiszorg

Minder dwangmaatregelen is een speerpunt van de Inspectie van de Inspectiegezondheidszorg (IGZ), die zomer 2015 constateerde dat er in bepaalde verpleeghuizen toch ook nog een hoop te verbeteren valt: het inschakelen van een externe deskundige als er geen alternatief wordt gevonden, de afbouw van onrustbanden in bed en het terugdringen van psychofarmaca.

Wet Zorg en Dwang

De nieuwe wet Zorg en Dwang, die ter behandeling bij de Eerste Kamer ligt, verbiedt zomaar fixeren bij mensen met dementie. Het mag alleen nog bij ernstig nadeel. Bovendien moet die noodzaak uit het zorgplan blijken, plus waarom andere middelen in deze situatie niet toereikend zijn. De wet vermeldt nadrukkelijk dat het risico dat een verpleeghuisbewoner verwondingen oploopt bij een val, niet langer een reden mag zijn om te fixeren.