'Ouderenmishandeling moet uit de taboesfeer'

Ook moeten ouderen meer voorlichting krijgen over de bestaande mogelijkheden om mishandeling te melden. Dit meldt de Unie KBO vandaag na een eigen inventarisatie rondom ouderenmishandeling.

Ouderenmishandeling
‘Onder ouderenmishandeling verstaan we elke vorm van mishandeling van een oudere die door een bekende begaan wordt,’ vertelt Gerda Krediet in een artikel in Nursing. Gerda Krediet is auteur van het boek Ouderenmishandeling van Elsevier Gezondheidszorg. ‘Psychische mishandeling, diefstal of financiele uitbuiting komt vaker voor dan het werkelijke fysieke mishandelen van een oudere,’ licht zij toe. Volgens de Unie KBO heeft de mishandeling geregeld onbewust plaats. Een woordvoerster: ‘Denk aan mantelzorgers, verpleegkundigen of verzorgenden, er ligt zoveel druk op deze groep mensen omdat ze chronisch overbelast zijn, zodat ze uit onmacht ouderen mishandelen of verwaarlozen.’

‘Ouderen zijn niet mondig’
Volgens de Unie KBO gaat het om 130.000 ouderen die mishandeld worden. Daarvan zou slechts 0,5 procent van de gevallen de verschillende meldpunten bereiken. ‘Er is weinig bekend over ouderenmishandeling. Het is een groep die niet snel klaagt, omdat ze niet zo mondig zijn of er niets van durven te zeggen.’ Ouderenorganisatie ANBO luidde eerder dit jaar al de noodklok. Volgens ANBO ligt het aantal gevallen van ouderenmishandeling nog veel hoger. ‘Ongeveer 200.000 ouderen worden jaarlijks in Nederland mishandeld.’ Volgens de ouderenorganisatie zijn dit alleen maar de gevallen waarvan melding wordt gemaakt. ANBO vreest op basis van ‘signalen uit het veld’ dat het werkelijke aantal mishandelingen nog vele malen hoger ligt.

Meldpunt ouderenmishandeling
De ouderenorganisaties pleiten voor een algemeen meldpunt ouderenmishandeling. ‘Je hebt de kindertelefoon waarbij de beller meteen wordt doorverbonden met iemand die ook hulp kan bieden, iets soortgelijks zou er ook voor ouderen moeten komen.’ Daarnaast moeten organisaties die zich bezighouden met ouderenmishandeling betere afspraken maken, aldus de Unie KBO. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg mag van de organisatie actiever worden in het bestrijden van misstanden en ouderenmishandeling binnen de zorgsector.

Luister naar het niet-pluis gevoel
Volgens Gerda Krediet hoef je naar ouderenmishandeling als verpleegkundige niet te zoeken. Je merkt het als het zich voordoet, vaak aan je eigen ‘niet-pluis gevoel’. Belangrijk is de oudere goed te observeren en goed te luisteren naar wat hij zegt. ‘Let vooral op het non-verbale gedrag,’ aldus Krediet. ‘Is hij te agressief of juist heel passief, of reageert hij heel emotioneel terwijl dat niet past bij de situatie? Wees dan alert.’ Mishandeling van een oudere komt vaak pas aan het licht wanneer het uit de hand loopt. Tot die tijd is het een verborgen probleem. Belangrijk is in ieder geval dat je goed signaleert en registreert. Dreigt het uit de hand te lopen, dan kun je het beste contact op nemen met het Meldpunt Huiselijk Geweld in je gemeente.

Andere signalen die kunnen wijzen op ouderenmishandeling
– Ook de uiterlijke verzorging van een oudere is een punt waar je als verpleegkundige op moet letten, wanneer je denkt dat er iets mis is.
– Hoe eet hij? Verliest hij gewicht?
– Gaat hij nog naar de kapper, pedicure, huisarts en tandarts?
– En zijn er opvallende dingen in de omgeving? Wordt er nog schoongemaakt, geventileerd, verwarmd?
–  Is er eten in huis en wie maakt het klaar?
– Hoe zit het met de financien?’ Is er een zaakwaarnemer, iemand die gemachtigd is om de financiele zaken waar te nemen?

Waar meld je ouderenmishandeling
Beroepsvereniging V&VN werkt aan een meldcode huiselijk geweld voor verpleegkundigen en verzorgenden. In de meldcode staat wat verpleegkundigen en verzorgenden moeten doen bij een vermoeden van huiselijk geweld, waaronder kindermishandeling en ouderenmishandeling. V&VN: ‘Het is belangrijk dat verpleegkundigen en verzorgenden vanuit hun eigen beroepsverantwoordelijkheid een regeling opstellen. Zeker omdat er steeds meer verpleegkundigen en verzorgenden als zelfstandige werkzaam zijn.’ De V&VN Meldocode wordt waarschijnlijk gepresenteerd tijdens het V&VN-lustrumcongres op 8 februari.

Ouderenmishandeling meld je bij een Advies en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) in de dichtstbijzijnde gemeente. Voor adressen zie www.huiselijkgeweld.nl.

Unie KBO
Door: redactie Nursing

Op de hoogte blijven? Volg nursing.nl op Twitter!