Verpleegkundigen kunnen agressief gedrag dementerenden minderen

Dit blijkt uit een literatuuranalyse waarin 21 artikelen gepubliceerd tussen 1999 en 2009 zijn geanalyseerd. Het onderzoek staat deze maand in International Journal of Older People Nursing, in een special over dementie en delerium.

Uit de analyse van de verschillende studies blijkt dat lichamelijke beperkingen vaak een oorzaak zijn van agressief gedrag bij dementerenden in verpleeghuizen. Ook een premorbide persoonlijkheid kan leiden tot gewelddadig gedrag. Volgens de onderzoekers draagt een persoonsgerichte benadering door verpleegkundigen bij aan de beheersing van agressief gedrag. Zij stellen wel dat er nog meer onderzoek moet worden verricht om te verhelderen hoe agressie wordt ervaren en begrepen door zowel verpleegkundigen als patiënten.

Reactie door verpleegkundige
Bob Verbraeck, gespecialiseerd in ouderenpsychiatrie en auteur van het boek De wondere wereld van dementie, erkent dat pijn een oorzaak kan zijn van agressief gedrag. ‘Dementerenden krijgen vaak prikkels van binnenuit, bijvoorbeeld pijn. Dit kunnen ze vaak niet uitroepen of duidelijk maken aan de verpleegkundige, dat zorgt voor onrust of agressie.’ Ook denkt Verbraeck dat verpleegkundigen soms onbewust agressieve reacties veroorzaken. ‘Vaak denkt de verpleegkundige dat een dementerende patiënt nog van alles kan, ze gaan de patiënt overvragen. Hij krijgt het gevoel dat hij faalt, wat leidt tot frustratie en agressieve reacties.’

Persoonsgerichte benadering
Verbraeck benadrukt daarom dat de verpleegkundige bewust moet zijn van zijn eigen gedrag. ‘Ga eens na hoe je zelf handelt als een patiënt agressief wordt, welke signalen geef je zelf af, doe eens aan zelfreflectie.’ Toch is het soms lastig om agressief gedrag van dementerenden te verminderen, vindt Verbraeck. ‘Het kan soms om een aanraking of oogopslag gaan. Dit roept bij de patiënt bepaalde beelden en gevoelens uit het verleden op waardoor hij agressief wordt. Dan is het goed om een persoonsgerichte benadering te hanteren, bijvoorbeeld door gebruik te maken van iemands gewoonten en rituelen.’

Door: redactie Nursing