'Verzorgenden, blijf sombere gevoelens bevragen'

Dit stelt psychiater Annette Hegeman, na promotieonderzoek aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) naar hoe depressie bij ouderen zich manifesteert. Uit haar onderzoek blijkt depressieve ouderen boven de 70 jaar minder klachten van somberheid en schuldgevoelens uiten, waardoor lichamelijke klachten van een depressie meer op de voorgrond staan. Dit kan tot gevolg hebben dat de depressie niet goed herkend wordt.

Volgens Hegeman is het lastig om uit te pluizen of de lichamelijke klachten door ouderdom of ziektes komen, dan door depressie. ‘Pijn in het lichaam kan komen door bijvoorbeeld slijtage, maar het kan ook zijn dat er een depressie aan ten grondslag ligt.’ De enige manier voor verzorgenden om hierachter te komen, is door de cliënt hierover te bevragen. ‘Vraag naar de stemming en de gedachtes van je cliënt. Bijvoorbeeld:  Voelt u zich somber? Maakt u zichzelf verwijten? Hoe kijkt u tegen de toekomst aan?” Als je merkt dat je cliënt zijn gedachtes  negatiever inkleurt dan dat je van die oudere  gewend bent, kan dit een signaal van depressie zijn.

Rol verzorgenden

Volgens Hegeman spelen verzorgenden een belangrijke rol bij het signaleren van een depressie bij ouderen. ‘Zij kennen hun cliënt heel goed, en zien vaak ook wanneer hun cliënt anders of minder opgewekt dan normaal is. Is je cliënt bijvoorbeeld nog wel enthousiast als hij bezoek krijgt? Is er opeens sprake van slaapproblemen, of een duidelijk verminderde eetlust? Dat zijn signalen om het gesprek aan te gaan.’

Hoort bij ouderdom?

Depressie bij ouderen is zeker niet iets wat maar geaccepteerd moet worden ‘omdat dat nu eenmaal bij ouder worden hoort’: ‘Af en toe somber zijn omdat mensen om je heen wegvallen, is de realiteit. Maar geen zin meer in het leven hebben, is niet goed. Ouderen met een depressie kun je ook heel goed helpen, bijvoorbeeld door gesprekken met een psycholoog, of antidepressiva. Het is in elk geval zeker niet iets wat klakkeloos geaccepteerd moet worden.’