Vraagtekens bij onderzoek ouderenzorg

Volgens Actiz en alle partijen van het Kwaliteitskader Verantwoorde Zorg (ActiZ, BTN, Zorgverzekeraars Nederland, de Inspectie IGZ, V&VN, Sting, clientenorganisatie LOC, Verenso, het ministerie van VWS) is de kwaliteit van zorg in verpleeghuizen en verzorgingshuizen en de thuiszorg in 2009 de afgelopen drie jaar steeds verbeterd.

‘Mooie resultaten’ 

De organisaties concludeerden dit vorige week donderdag uit het Branchebeeld 2009 van het Kwaliteitskader Verantwoorde Zorg. ActiZ vertelde erg blij te zijn met de mooie resultaten ‘die een goed beeld geven’ van de kwaliteit van zorg in de verpleeghuizen en verzorgingshuizen en de thuiszorg (VVT). De grootste kwaliteitsverbeteringen zouden behaald zijn bij het terugdringen van doorligwonden, het voorkomen van gewichtsverlies en het stellen van de diagnose bij mensen met incontinentie.

Tegengeluid

Verpleegkundigen op Nursing.nl en verzorgenden op TVVonline zetten hun vraagtekens bij de uitkomst van het onderzoek. Deze zou haaks staan op wat zij ervaren in de praktijk. Waar ook aan getwijfeld wordt, is de representativiteit van het onderzoek. ‘Onderzoekers moeten maar eens kijken hoeveel mensen er in 2008 aan het werk waren en hoeveel in 2009, om van 2010 nog maar niet te spreken,’ zegt een verpleegkundige. ‘Denkt men dat er geen kwaliteitsverschil is als een verzorgende in plaats van 10 zelfs 15 patiënten moet verzorgen op een dag?’

Zorg voor dementerenden

Ook Marieke Schuurmans, hoogleraar verplegingswetenschap en lector ouderenzorg, zet haar vraagtekens bij het onderzoek. ‘Ik vind de kop, dat de kwaliteit van zorg is verbeterd, behoorlijk enthousiast in relatie tot de inhoud van het rapport. Je zou er met evenveel grond de titel ‘zorg voor dementerenden gaat achteruit’ boven kunnen plaatsen. Wat dat betreft komen de reacties van verpleegkundigen en verzorgenden aardig overeen met de uitkomsten van het rapport.´

 Geen kritiek durven geven

´De uitkomsten van het onderzoek laten namelijk zien dat vertegenwoordigers van cliënten met dementie de zorg op veel punten achteruit vinden gaan. Dit in tegenstelling tot de beoordeling door cliënten zelf.’ Volgens Schuurmans is bekend dat mensen die afhankelijk zijn van zorg, niet zo makkelijk rechtstreeks hun oordeel geven uit angst dat dit van invloed zal zijn op de zorg die zij krijgen.

Onderzoeksmethoden

Directeur Aad Koster van Actiz: ‘Ieder jaar worden de resultaten van VVT-zorgorganisaties onderzocht. Er worden zorginhoudelijke indicatoren gemeten en er wordt onderzoek gedaan naar de ervaringen van cliënten met de zorg. Van iedere zorgorganisatie worden de resultaten gepubliceerd op Kiesbeter.nl. Vervolgens worden alle onderzoeksresultaten gebruikt om een algemeen beeld op te stellen van de VVT-zorg in Nederland. Dat gebeurt door een onafhankelijk bureau waarbij alle stuurgroepen kritisch meekijken. Het branchebeeld over 2009 laat zien dat het voor het derde jaar op rij beter gaat met de ouderenzorg. Een conclusie die onderschreven wordt door alle bovengenoemde partijen. Als zoveel partijen deze conclusie onderschrijven dan zegt dat toch wel iets over het waarheidsgehalte?´

 Emotie

´Dat het bericht zoveel emotie oproept, maakt weer eens duidelijk hoe belangrijk goede zorg voor onze ouderen is. En dat die goede zorg niet overal dagelijkse praktijk is! Helaas gaan er nog zaken mis en dat is zeer ernstig voor de cliënten en familie die daardoor getroffen worden. Ik begrijp de emotie die het bericht ook onder zorgverleners oproept en natuurlijk valt er nog veel te verbeteren. Maar het is onterecht om de onderzoeksmethode of representativiteit ervan ter discussie te stellen.´

Verbeteringen nodig in ouderenzorg

Koster: ´Voor de ervaringen van cliënten wordt gebruik gemaakt van de zogenoemde CQ-index, waarvan het gebruik wordt gesteund door het ministerie van VWS en alle partijen in de zorg. Het branchebeeld 2009 is gebaseerd op de ervaringen van ruim 50 duizend cliënten. Zij vullen zelf -of samen met hun familie- een lijst met vragen in. Anoniem.’ Koster is zich er wel terdege van bewust dat de ouderenzorg nog veel te verbeteren valt. ‘Er gaan dingen mis in de zorg en daar moeten we aan blijven werken. Er zijn meer mensen nodig. De beschikbaarheid van personeel moet beter, dat blijkt ook uit het onderzoek. Maar het branchebeeld 2009 laat zien dat het op veel plaatsen en punten wel goed gaat. Het is goed dat we ons ook dát realiseren want we zouden de sector en iedereen die daar in werkt en zijn uiterste best anders echt te kort doen.’

Lees meer in het Branchebeeld 2009 en de achtergrondrapportage (Bron: Actiz)

Bron: Nursing

Door: redactie Nursing, Nienke Berends