Herziene richtlijn palliatieve sedatie verschenen: verpleegkundige krijgt grotere rol

De richtlijn palliatieve sedatie is herzien. De nieuwe versie van de richtlijn vervangt de versie uit 2009. Lees hoe de rol van de verpleegkundige bij palliatieve sedatie is veranderd.

Met de herziene richtlijn palliatieve sedatie is palliatieve sedatie nog steeds alleen mogelijk bij een of meerdere refractaire (= onbehandelbare) symptomen die leiden tot ondraaglijk lijden.

Wel wordt sterker benadrukt dat dit lijden niet alleen lichamelijk maar ook existentieel kan zijn.

Existentieel lijden betekent: zinloosheid ervaren, leegheid, existentiële nood of zingevingproblematiek. ‘Als existentieel lijden niet meer valt te verlichten door bijvoorbeeld gesprekken of spirituele ondersteuning, kan ook dit lijden refractair zijn’, aldus de richtlijn.

Verpleegkundigen krijgen grotere rol

Voor verpleegkundigen is bijvoorbeeld de nadruk op een multidisciplinaire aanpak van belang.

Palliatieve sedatie vroegtijdig en proactief bespreken hoort bij goede palliatieve zorg en daarbij spelen verpleegkundigen (net als verzorgenden) een belangrijke rol, stelt de richtlijn. ‘Zij zijn op basis van hun observatie, metingen en/of registratie vaak goed in staat om de wens en/of noodzaak voor palliatieve sedatie mede te signaleren en te onderbouwen.’

Levomepromazine kan eerder voorgeschreven

Ook het doseringsschema van medicatie is aangepast. Zo ziet de herziene richtlijn ruimte voor eerdere toepassing van levomepromazine (Nozinan®). Standaard voegen artsen levomepromazine toe als ze 20 mg midazolam per uur geven.

‘Maar gezien de anti-emetische, analgetische, antipsychotische en sedatieve eigenschappen kan levomepromazine eerder aangewezen zijn wanneer midazolam onvoldoende effect heeft op de aanwezige refractaire klachten, met name delier, misselijkheid/braken en pijn.’

Sedatie moet proportioneel zijn en zorgvuldig gemonitord worden

Proportioneel betekent: de benodigde mate van bewustzijnsdaling bereiken voor de gewenste mate van symptoombestrijding.

Alle betrokken zorgverleners moeten vooraf een plan opstellen met de criteria waarop gemonitord moet worden, de observatiepunten en de wijze van registratie. De verpleegkundige moet bijvoorbeeld al vóór het starten van palliatieve sedatie weten wanneer ze de arts moet bellen en op welk nummer.

Palliatieve sedatie en verpleegkundig specialisten

Volgens de Richtlijn Palliatieve Sedatie mag alleen een arts de indicatie voor palliatieve sedatie stellen, terwijl dit in de praktijk ook door verpleegkundig specialisten gebeurt. Daarom gaat V&VN een leidraad ontwikkelen over het stellen van de indicatie voor palliatieve sedatie door verpleegkundig specialisten. Deze leidraad is nodig om verpleegkundig specialisten duidelijkheid te bieden en goede patiëntenzorg te waarborgen. De leidraad is voor verpleegkundig specialisten een aanvulling op de multidisciplinaire Richtlijn Palliatieve Sedatie.

Downloaden

De multidisciplinaire richtlijn palliatieve sedatie is nu nog alleen als pdf te downloaden op Pallialine. In de loop van juli wordt Pallialine vernieuwd en komt de richtlijn ook als webversie beschikbaar, schrijft mede-initiatiefnemer van de richtlijn IKNL. De beslisboom voor zorgprofessionals die hoort bij de richtlijn palliatieve sedatie staat op Palliaguide. Een samenvatting van de richtlijn staat in de app PalliArts, die gratis te downloaden is voor Android en iOS. De samenvattingskaart palliatieve sedatie is ook te downloaden in de webshop van IKNL.