Ik vrees de dood

Mijn doorsnee niet-verpleegkundige gespreksparter vindt in bovenstaande zinnen minstens drie dingen om van te griezelen. ‘Men’ denkt buiten een zorginstelling liever dat anderen niet poepen. En hoe billen schoon geraken, wil ook niemand weten. Doodgaan is echter een onderwerp dat, naast gruwel, ook sensatie opwekt bij toehoorders. Men maakt zich nogal druk over sterven en dode lichamen. Dat komt natuurlijk uit horrorfilms. Die vergelijken de dood met een man met een kettingzaag of een clown in een doucheputje.

De waarheid achter sterven is echter niet schokkend. Tenminste, dat denk ik door wat ik zie tijdens mijn werk. Geen glanzende zeis in een hoek van de kamer, geen geniepig lachende schedel. In de ogen van stervenden zie ik dikwijls opluchting en rust. In de gesprekken rond het bed wordt juist het leven doordacht.

Een gestorven lichaam is precies hetzelfde als het levende, alleen opgelucht, volgens mij. Natuurlijk veranderen temperatuur en kleur, maar dat is ook zo bij koorts en misselijkheid. Ik probeer het mijn eigen naasten wel eens uit te leggen; de dood is waarschijnlijk niks is om te vrezen. Ik zie het, ik voel het op mijn werk. Toch is dat moment van stoppen met leven moeilijk onder woorden te brengen.

Het is niet iemand zien sterven, maar het voelen. Dat het leven ophoudt. Elke verpleegkundige kan het waarschijnlijk bevestigen. Je voelt in de kamer dat er iets staat te veranderen. Je belt misschien nog eens een arts, die vervolgens niets anders ziet dan anders. Terwijl alles anders is. En dan wordt het plotseling stil. Alle zuurstof slaat tegen de grond, als glazen knikkers. Dezelfde kamer, dezelfde mensen, alles anders.

Nee, ik kan het niet omschrijven, hoe handig ik ook ben met woorden. Ik kan alleen maar zeggen dat wat ik zag bij het sterven van een ander, mij heeft overtuigd dat er geen angst is na het sterven. Ken je dat?