SCP: kwetsbare ouderen eerder signaleren

Het SCP heeft een verkennend onderzoek uitgevoerd naar kwetsbaarheid bij ouderen, in opdracht van het ministerie van VWS. Voor dit onderzoek is een groep 65-plussers gedurende 7 jaar gevolgd. Hun kwetsbaarheid is op verschillende momenten gemeten met de Tilburg Frailty Indicator.

Fysieke en psychische kwetsbaarheid

Het aandeel kwetsbare ouderen nam toe van 22 procent tot 28 procent. Zij gingen vooral op lichamelijk gebied achteruit. De fysieke kwetsbaarheid nam toe van 10 procent tot 17 procent. Dit uit zich vooral in slechter kunnen lopen, een slechter evenwicht en lichamelijk vermoeider zijn. De psychische kwetsbaarheid nam ook toe: het percentage dat kampte met geheugenproblemen en gevoelens van somberheid, angst en hulpeloosheid steeg van 22 tot 27 procent. De sociale kwetsbaarheid nam toe van 21 procent tot 23 procent.

Vroegtijdig overlijden 

Ouderen die fysiek en/of psychisch kwetsbaar zijn hebben een verhoogde kans op opname in een verpleeg- of verzorgingshuis en op overlijden. Het SCP ziet geen verband tussen sociale kwetsbaarheid en een verhoogde kans op opname of vroegtijdig overlijden.

Hulpverlenersjargon

Wat als eerste opviel in de studie is dat ‘kwetsbaarheid’ een begrip is dat weinig betekenis heeft voor ouderen zelf. Voor ouderen staat het behoud van kwaliteit van leven voorop.  Hulpverleners kunnen daarom met kwetsbare ouderen het beste spreken over behoud en verlies van kwaliteit van leven; het hulpverleners- en onderzoeksjargon rond kwetsbaarheid en fragiliteit kunnen zij beter vermijden, aldus het SCP.

Zelfstandig wonende 65-plussers

Nederland telt op dit moment bijna 700.00 kwetsbare ouderen, dit aantal zal naar verwachting toenemen tot meer dan 1 miljoen in 2030. Zo’n 40 procent van hen krijgt geen ondersteuning via de WMO of AWBZ-zorg. Van de zelfstandig wonende 65-plussers is ongeveer een kwart kwetsbaar.

Ondersteuning niet nodig

Een kwart van de  zelfstandig wonende kwetsbare ouderen zonder Wmo-ondersteuning kreeg ook geen ondersteuning van een mantelzorger. Zij kenden de Wmo wel, maar vrijwel allemaal gaven ze aan geen ondersteuning nodig te hebben, ondanks het feit dat ze kwetsbaar waren. Met name deze ouderen zouden volgens het SCP gebaat zijn bij vroege signalering van hun problemen. Wanneer zij tijdig lichte ondersteuning of zorg krijgen, blijft het moment waarop zij zwaardere zorg nodig hebben langer uit. Dit sluit aan bij het streven van de overheid om mensen langer zelfstandig te laten wonen.

Het rapport: Kwetsbare ouderen is te downloaden via de website van het SCP

Meer informatie

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het Nationaal

Programma Ouderenzorg investeren veel in het signaleren en helpen van kwetsbare ouderen via huisartspraktijken, geriatrische netwerken en gemeentes, zie: http://www.nationaalprogrammaouderenzorg.nl/

Bron: SCP
Auteur: redactie TvZ – Esther van Heeswijk