'Verpleegkundige ondersteunt arts in euthanasietraject'

Waarom zijn jullie deze proef gestart?

‘De Levenseindekliniek is opgericht voor patiënten met een euthanasiewens die om wat voor reden dan ook geen gehoor vinden bij hun eigen arts. Ik werk als verpleegkundige in een van de ambulante teams van de Levenseindekliniek en kwam zo in contact met huisartsen die zelf het euthanasietraject niet waren aangegaan. Ik sprak een arts en vroeg: hoe komt het nou dat je zelf het euthanasietraject niet bent aangegaan? Die arts vertelde dat hij het moeilijk vond, dat het de eerste keer was en dat hij twijfelde of hij de documentatie wel goed zou invullen. Hij gaf aan dat hij het euthanasietraject misschien wel zelf had uitgevoerd als hij daarin begeleiding had gekregen. Dat zette mij aan het denken.
Uit dossieronderzoek onder 200 dossiers die we bij de Levenseindekliniek behandelden, durven we voorzichtig te concluderen dat in een derde van de gevallen de arts moeite had met het euthanasieverzoek vanuit twijfels over ondraaglijkheid van het lijden, de complexiteit van het euthanasieverzoek of omdat de patiënt niet terminaal was. Mogelijk hadden deze artsen met de juiste begeleiding wel zelf het euthanasieverzoek gehonoreerd. Daarom zijn we gestart met een proef waarbij verpleegkundigen gespecialiseerd in euthanasie een arts kunnen begeleiden. Het is absoluut niet de bedoeling dat de verpleegkundige de arts moet overtuigen de euthanasie uit te voeren. Wij ondersteunen artsen die achter het euthanasieverzoek van hun patiënt staan, maar twijfels hebben over bijvoorbeeld documentatie, onbekend zijn met euthanasie, het euthanasieverzoek te complex vinden of het emotioneel als belastend te ervaren.’

Hoe ziet de begeleiding eruit?

‘We willen begeleiding op maat bieden, dat betekent dat de begeleiding varieert van een telefonisch consult tot een volledige begeleiding in het euthanasietraject. Per casus kost het de verpleegkundige ongeveer 10 tot 20 uur, afhankelijk van de casus. Tot nu toe zijn er drie casussen geweest waarbij één van onze verpleegkundigen de arts heeft ondersteund. Zelf was ik bij een complexe casus over dementie. De specialist ouderengeneeskundige heb ik tijdens het gehele euthanasietraject begeleid, waarbij ik kritisch over haar schouder meekeek of zij overal aan had gedacht. Zijn alle papieren ingevuld, is het dossier volledig? Is er een psychiater geraadpleegd? Begeleiding tijdens het gehele traject betekent aanwezig zijn bij gesprekken met de patiënt, de familie maar ook steun bieden bij de daadwerkelijke euthanasie. Naast concreet advies, was de emotionele ondersteuning in deze casus erg belangrijk.’

Artsen die begeleiding zoeken kunnen nu ook al terecht bij een SCEN-arts, waarin verschilt jullie aanpak?

‘Er zijn inderdaad raakvlakken met Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland (SCEN), want ook daar kunnen artsen terecht voor informatie en advies over euthanasie. Het verschil is dat een SCEN-arts niet in staat is om een volledig traject mee te lopen, ze zijn ook niet aanwezig bij de daadwerkelijke uitvoering van euthanasie. Wij merken dat er behoefte is aan een begeleiding van het totale euthanasietraject. Onze verpleegkundigen kunnen daar in voorzien. Ik denk dat het ook de kracht is dat een verpleegkundige en een arts samenwerken. In de ambulante teams van de Levenseindekliniek hebben we al gemerkt dat de arts en verpleegkundige elkaar goed aanvullen. Over zes tot negen maanden zal de proefperiode eindigen. Dan kunnen we ook beter beoordelen hoe groot de vraag is naar verpleegkundige consulenten euthanasie.’