'Zorg rond kwaliteit van leven kankerpatiënt moet beter'

‘Ik denk dat er al heel veel goed gaat, maar er is altijd wel ruimte voor verbeteringen. Verpleegkundigen spelen een belangrijke rol bij het psychosociaal ondersteunen van de patiënt, door het bieden van een luisterend oor, door het geven van advies, en door tijdig door te verwijzen naar de juiste personen. Maar sommige zaken verdienen daarbij meer aandacht.’

Zoals?

‘Er kan bij patiënten met kanker onduidelijkheid heersen over wat wel en niet verstandig is qua lichaamsbeweging bijvoorbeeld in de aanloop naar een operatie. Ze kunnen denken: ik doe rustig aan, dan spaar ik mijn krachten voor de opname. Terwijl dat juist contraproductief werkt, en een goede conditie belangrijk is. Als verpleegkundige kun je daar oog voor hebben in voorbereidende gesprekken. En je moet ook letten op wat je adviseert. Als je bijvoorbeeld zegt: “Doe maar rustig aan”, kan de patiënt dat interpreteren als: doe niks. Terwijl je er als verpleegkundige mee bedoelt dat iemand zijn grenzen moet bewaken.’

En het advies ‘luister naar je lichaam’?

‘Dat kan ook onbedoelde uitwerkingen hebben. Bijvoorbeeld: een patiënt die een antihormoontherapie volgt, kan gewrichtsklachten krijgen. Die worden minder door bijvoorbeeld  te fietsen of te snelwandelen. Maar dat is niet direct iets waar je aan denkt als je gewrichtsklachten hebt. Of misselijkheid: dat is een klacht die patiënten tijdens de chemo kunnen krijgen. Als je naar je lichaam zou luisteren, zou je waarschijnlijk het liefst gaan liggen en niks doen. Maar het is dan juist beter om dan een ommetje te maken. Onderzoek laat overtuigend zien dat lichaamsbeweging dit soort klachten verminderd. Hetzelfde geldt voor vermoeidheid. Dit soort adviezen van verpleegkundigen kunnen makkelijk verkeerd geïnterpreteerd worden.’

Heeft u het idee dat verpleegkundigen hier voldoende over weten?

‘Dat verschilt per verpleegkundige. In de basisopleiding voor verpleegkundigen is er niet veel aandacht voor bewegen rondom de behandeling voor kanker. Inmiddels weten wel veel verpleegkundigen dat op bed liggen veel patiënten geen goed doet.’

Wat zou u verpleegkundigen willen meegeven?

‘Ik denk –maar dat geldt voor de hele zorgketen- dat er meer interdisciplinair gedacht moet worden. Dus dat je meer op de hoogte bent van andere disciplines die de kankerpatiënt bij kunnen staan, zodat je goed kunt doorverwijzen of kennis kunt uitwisselen. Ik denk dat veel verpleegkundigen bijvoorbeeld niet goed weten wat bijvoorbeeld ergotherapie allemaal inhoudt, en wat de ergotherapeut kan betekenen voor een iemand met kanker. Hetzelfde geldt, hoewel in mindere mate, voor fysiotherapie. Hoe meer kennis hierover is, hoe beter je je patiënt kunt bijstaan.’