3 misverstanden over de griepprik

1. Ik ben nooit ziek, dus ik hoef ook geen griepprik.

Bij ongeveer de helft van de besmettingen met het influenzavirus verloopt de griep asymptomatisch. Dan merk je niets van de griep omdat je geen klachten hebt. Maar je kunt wel andere mensen (bijvoorbeeld je patiënten) besmetten. ‘Door je te vaccineren is de kans op het doorgeven van het virus verminderd en hebben andere mensen dus minder de kans om ziek te worden’, zegt Josien Riphagen, zij promoveerde in 2013 op onderzoek naar de griepvaccinatie. In Nursing oktober 2012 legt professor in de vaccinologie Anke Huckriede uit dat je als drager van het griepvirus wel kunt bijdragen aan de verspreiding van het virus, ook al voel je jezelf niet ziek. ‘Virusdeeltjes verspreiden via hoesten, niezen of via besmette handen. Ook op oppervlaktes, bijvoorbeeld een nachtkastje, kan het virus 24 tot 48 uur actief blijven en via hang-oog- of hand-neuscontact de patiënt bereiken. Het is belangrijk om kwetsbare patiënten te beschermen én om voldoende verplegend personeel beschikbaar te hebben als de griep uitbreekt. Verpleegkundigen hebben daarom een belangrijke verantwoordelijkheid, die ze niet te licht moeten opvatten.’

2. Ik krijg juist griep door de griepprik.

De griepprik kan geen influenza veroorzaken. Je kunt je wel de dag na de griepvaccinatie niet lekker voelen. ‘Dan heb je bijvoorbeeld klachten als lichte hoofd- of spierpijn of wat verhoging. Dat betekent niet dat je griep krijgt, maar juist dat je afweersysteem aan het werk is gezet’, zegt Riphagen. ‘Daarbij vermindert de griepvaccinatie wat in de volksmond ‘griep’ wordt genoemd met 20 tot 30 procent. Dat komt omdat slechts een deel van het griepachtige ziektebeeld ook daadwerkelijk veroorzaakt door het influenzavirus. In de andere gevallen wordt de ziekte dus veroorzaakt door andere virussen zoals het Respiratoir Syncitieel Virus (RSV), die vergelijkbare klachten veroorzaken. Als die virussen rondgaan tijdens de vaccinatieperiode, dan kun je wel besmet raken en je ziek en grieperig voelen. Maar van de griepvaccinatie kun je geen echte influenza krijgen.’

Overigens kun je wel griep krijgen als je de griepprik te laat hebt gehaald. Het duurt twee weken voordat het lichaam voldoende afweerstoffen heeft gemaakt om voldoende te beschermen tegen griep. Als je binnen die twee weken met het griepvirus besmet wordt, kun je wel griep krijgen. Daarom start de griepvaccinatiecampagne ook altijd tussen half oktober en half november, want in die periode zijn er meestal nog geen griepvirussen in de lucht.

Onderzoek
Een hogere vaccinatiegraad van de griepprik in ziekenhuizen leidt onder patiënten tot een lagere morbiditeit door influenza en/of een pneumonie, blijkt uit het promotieonderzoek van arts-onderzoeker Josien Riphagen. Lees meer >>>

3. Ik werk altijd volgens de hygiënemaatregelen, dan is de griepprik niet nodig.

Het influenzavirus wordt overgedragen via aanraking, bijvoorbeeld door een besmet persoon een hand te geven of via deurknoppen. Hygiënemaatregelen zoals handdesinfectie beschermen hiertegen. Maar het influenzavirus wordt ook overgedragen via de ademhalingsroute: door hoesten, niezen en praten komen virusdeeltjes in de lucht. ‘En dat is moeilijker tegen te gaan met hygiënemaatregelen’, zegt Josien Riphagen. Na besmetting vermenigvuldigt het virus zich in het slijmvlies van de luchtwegen. Na een incubatieperiode van één tot drie dagen waarin je weinig merkt van de besmetting kunnen de eerste ziekteverschijnselen optreden. Griep is besmettelijk van één dag voor de eerste ziekteverschijnselen tot 6 dagen na het begin van deze verschijnselen. Maar zoals bij misverstand 1 al uitgelegd, krijg niet iedereen die besmet is met het influenzavirus lichamelijke klachten dus kun je je kwetsbare patiënten wel besmetten met het influenzavirus. Dit kan betekenen dat ze langer in het ziekenhuis liggen of op de intensive care terechtkomen.

Dit artikel verscheen eerder op Nursing.nl en is geactualiseerd.
Voor dit artikel werd gebruik gemaakt van de volgende bronnen:

– Website Bewust Geprikt voor u.
– Jonkers A. De griepvaccinatie: prima prik of propaganda? Nursing, oktober 2012.