Griepprik

1. Is het belangrijk om me te laten vaccineren tegen de griep?

Volgens gezaghebbende gezondheidsorganisaties zoals de Gezondheidsraad en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wel. Uit wetenschappelijk onderzoek aan de Universiteit Utrecht is gebleken dat het sterftecijfer onder verpleeghuisbewoners sterk naar beneden gaat als verzorgenden zich laten vaccineren tegen de griep. Je werkt met kwetsbare ouderen, die door hun verminderde weerstand en ondanks de griepprik toch de griep kunnen krijgen van verzorgenden. Verder is het verzuim kleiner wanneer verzorgenden zich laten inenten, zodat er genoeg handen aan het bed blijven. Last but not least: je bespaart jezelf een ellendige griep.

2. Kan ik ziek worden van de grieprik?

Ja, maar dat zijn dan de bijwerkingen. Klachten als lusteloosheid, hoofdpijn en verhoging zijn zeldzaam, maar kunnen voorkomen op de dag nadat de griepprik is toegediend. Dit gebeurt dan vooral bij kinderen die nog niet met een griepvirus in aanraking zijn gekomen. Veel mensen beweren dat ze juist griep krijgen als ze ingeënt worden. Dit klopt niet. Het kan wel met de volgende zaken te maken hebben:

• Veel andere virussen geven vergelijkbare klachten als griep. Wie zich niet lekker voelt, noemt het al gauw een ‘griepje’. Maar niet alle ‘griepjes’ worden veroorzaakt door het griepvirus.

• Verkoudheid en buikgriep worden bijvoorbeeld door andere virussen veroorzaakt. Hier helpt de griepprik niet tegen. De griepprik beschermt alleen tegen ‘echte’ griep. Dus als je je ondanks de griepprik grieperig voelt, kan dit doordat je bijvoorbeeld besmet bent met een virus dat verkoudheid veroorzaakt. De griepprik beschermt dus niet tegen verkoudheid.

• Je kunt te laat zijn met de griepprik, waardoor je toch griep krijgt. Je lichaam heeft namelijk na de vaccinatie twee weken de tijd nodig heeft om voldoende afweerstoffen te maken. Het kan zijn dat je uitgerekend in deze twee weken het griepvirus oploopt en dus de griep krijgt.

3. Wat zijn de bijwerkingen van de griepprik?

Vaccins tegen influenza behoren tot de veiligste ter wereld. Toch kunnen er soms bijwerkingen optreden. De meest voorkomende zijn lokale irritatie, roodheid en/of zwelling op de injectieplaats. Zo’n reactie treedt op in 15-20% van de gevallen. Het meestal niet ernstig en gaat vrij snel over. Bij minder dan 1% van de gevaccineerde ontstaan meer algemene bijwerkingen zoals koorts, rillingen en spierpijn. Die kunnen een tot twee dagen aanhouden en betekenen niet dat je griep krijgt van het vaccin, zoals vaak ten onrechte wordt gedacht. Ernstige bijwerkingen zijn zeer zeldzaam. Ze kunnen onder andere voortkomen uit een zeldzame vorm van allergie voor een onderdeel van het vaccin, zoals voor kippeneiwit. Volgens deskundigen staan de mogelijke bijwerkingen absoluut niet in verhouding tot de gevolgen van de griep en is het dan ook zeker geen reden om een vaccinatie te weigeren.

4. Hoe lang beschermt de griepprik me tegen de griep?

De beste tijd voor de griepprik is ieder jaar tussen half oktober en half november. De griep komt meestal tussen december en maart voor. Omdat het twee weken duurt voordat je lichaam voldoende afweerstoffen heeft gemaakt na de griepprik, ben je op tijd beschermd.  De afweerstoffen na de griepprik blijven gemiddeld een half jaar werkzaam. Dus ook als de griep pas aan het einde van het winterseizoen komt, ben je nog beschermd als je de prik tussen half oktober en half november gekregen hebt. Aan het begin van het griepseizoen kan het nog zinvol zijn om je tegen de griep te laten inenten.

5. Heeft het nut om me te laten vaccineren tegen griep als mijn collega’s dit niet doen?

Jazeker. Vaccineren heeft altijd nut, ook al doen je collega’s dat niet. Er is bij vaccinatie namelijk 70% minder kans dat je zelf ziek wordt. Maar natuurlijk zou het veel meer helpen als iedereen zich laat vaccineren, zodat de bewoners niet besmet kunnen worden. Uit onderzoek van klinisch epidemioloog Carline van den Dool aan het UMC blijkt dat elk extra ingeënt personeelslid de kans op besmettingen bij patiënten verkleint. Door zeven verzorgenden te vaccineren, wordt één besmetting voorkomen. Het vaccineren van verpleeghuispersoneel is dus een efficiënte methode om besmettingen bij patiënten te voorkomen.

6. Beschermt de griepprik cliënten ook tegen griep?

Bij ouderen en zieken functioneert het afweersysteem niet goed (meer), door bijvoorbeeld medicijngebruik. Daardoor kan het zijn dat de griepprik ook niet (volledig) beschermt tegen de griep. In dat geval zorgt de griepprik er in elk geval wel voor dat je minder ziek wordt van de griep. Bovendien verkleint de griepprik de kans op complicaties van de griep, zoals longontsteking.

7. Wie betaalt de vaccinatie tegen seizoensgriep?

Sommige werkgevers bieden hun werknemers (gratis) een griepprik aan. Zij doen dit meestal om het ongemak en de kosten van het ziekteverzuim te voorkomen en zoveel mogelijk handen aan het bed te houden. Daarnaast beschermen ze zo hun kwetsbare cliënten. Als de verzorgenden geen griep krijgt, kunnen ze het virus immers ook niet overdragen op de cliënten. De Gezondheidsraad beveelt de griepprik verzorgenden dan ook zeker aan.

8. Hoe kom ik aan de griepprik als mijn werkgever dit niet wil vergoeden?

Je kunt de griepprik tegen seizoensgriep alsnog krijgen via je huisarts. Vraag om een recept bij de huisarts, waarmee je bij de apotheek het vaccin haalt. Vervolgens laat je je hiermee inenten door je huisarts. Het griepvaccin kost ongeveer € 17. Daarnaast betaal je je huisarts voor het vaccineren. Soms vergoedt de zorgverzekeraar de kosten van het griepvaccin.

9. Moet ik me elk jaar opnieuw laten inenten?

Ja. Het griepvirus verandert namelijk steeds. Elk jaar zijn er andere griepvirussen, dus je kunt ieder jaar weer opnieuw griep krijgen. Daarom heeft de griepprik ieder jaar een andere samenstelling. Deze wordt afgestemd op de virussen die naar verwachting de komende winter veel voorkomen.

Zie ook:

• Dossier: Nieuwe Influenza A (H1N1) oftewel Mexicaanse griep
• Weblog: griep

Nieuws:

• Verzorgenden: écht geen griepvaccinatie 
• Te weinig griepvaccin voor verzorgenden
• Verzorgenden krijgen als eerste griepprik
• ‘Mobiele teams moeten naar zorginstellingen voor vaccinatie’
• Griepprik verdeelt verzorgenden
• Griepprik verzorgenden voorkomt infecties bewoners
• Meningsverschil over griepprik bij ouderen
• Griepprik ouderen toch zinvol
• Verzorgende blijft griepprik zelf betalen

Bronnen: RIVM, 101 vragen en antwoorden over griep