Ramadan van start: tips voor verpleegkundigen

Vasten tijdens de Ramadan betekent méér dan niet eten en niet drinken. Het is een religieuze plicht voor moslims. Vrijgesteld zijn onder andere zwangeren. Welk effect heeft vasten op het lichaam? Met welke tips en aandachtspunten moet je als zorgverlener rekening houden?

Lichamelijke reacties
De vastenperiode kan gevolgen hebben voor de gezondheid en voor zieke mensen. Door een gewijzigde levensstijl en veranderd eetpatroon kunnen de volgende symptomen optreden: 
–  Verandering in de slaapwaakcyclus (bioritme) met als gevolg vermoeidheid en verminderd reactievermogen; 
–  Misselijkheid, de ‘first of Ramadan’-hoofdpijn en een algemeen gevoel van onbehagen. Risico van uitdroging, vooral als de vastenperiode in de zomer valt; 
–  (Lichte) gewichtstoename door het nuttigen van meer, vetter en zoeter voedsel en het eten op latere tijdstippen.

Tips en aandachtspunten voor zorgverleners 
– Sta al tijdens de intake stil bij de rol die godsdienst en Ramadan spelen in het leven van de patiënt, zodat daarmee vanaf het begin rekening kan worden gehouden; 
– Denk bij klachten van de patiënt aan een mogelijk verband met het vasten. Benadruk dan de tijdelijkheid hiervan; 
– Houd bij het voorschrijven van medicatie (bijvoorbeeld antibiotica) zoveel mogelijk rekening met de optie van een dosering eenmaal daags; 
– Menstruerende meisjes/vrouwen kunnen door middel van pilgebruik in de gelegenheid worden gesteld te vasten zonder onderbreking.

Ramadan voor iedereen?
Definitieve vrijstelling krijgen volgens de Koran: 
– Chronisch zieken, die afhankelijk zijn van inname van medicatie meerdere malen per dag; 
– Geestelijk gehandicapten, dementerenden en psychiatrische patiënten.
 
Tijdelijke vrijstelling krijgen: 
– Vrouwen die menstrueren, zwanger zijn of borstvoeding geven; 
– Zieken die tijdelijk moeten worden behandeld; 
– Zwakke ouderen, reizigers en voor personen die zeer zware arbeid moeten verrichten.

V&VN
Door: redactie Nursing