‘Oefenen met zelf stoma verzorgen voorkomt lekkages’

Patiënten van het Catharina Ziekenhuis die een stoma krijgen, oefenen al vóór hun operatie hoe ze een stoma moeten verzorgen. Door intensievere begeleiding hebben minder patiënten thuiszorg nodig en zijn er minder lekkages, zegt het ziekenhuis.

Sinds september 2018 oefenen patiënten die een stoma krijgen al vóór de operatie met een nepstoma. Ze krijgen drie kwartier tot een uur begeleiding van een stomaverpleegkundige. Vanaf de dag na de operatie leren ze stomamateriaal zelf te knippen, aan te brengen, te vervangen en te legen. Naasten oefenen mee. Het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven en medische speciaalzaak MediReva zijn deze begeleiding samen gestart.

Zonder thuiszorg

Dankzij de intensievere begeleiding kunnen veel meer patiënten hun stoma zonder hulp van de thuiszorg zelf verzorgen, zegt stomaverpleegkundige Petra Smetsers. ‘We beoordelen bij ontslag of de patiënt dit inderdaad kan. Hij of zij knipt, vervangt en leegt het stomazakje zelf. Negen van de tien patiënten kan door deze begeleiding de stoma verzorgen zonder thuiszorg. Dat was voorheen één van de tien.’

Begeleiding

Sinds september zijn in het Catharina Ziekenhuis ongeveer 190 stomadragers begeleid, waarvan ongeveer 170 geen thuiszorg nodig hebben. Er wordt zorgvuldig beoordeeld of ze echt zonder thuiszorg kunnen, en of de zelfzorg goed blijft gaan. Mensen met een verminderde hand- of oogfunctie en mensen die te ziek zijn hebben bijvoorbeeld meestal wel thuiszorg nodig, benadrukt Smetsers. ‘Uiteraard evalueren we regelmatig. Stomaverpleegkundigen gaan in de eerste weken langs bij de patiënt, ze krijgen ook een gesprek met een chirurg, en er is telefonisch overleg.’

Vertrouwen

De begeleiding gaat vooral over patiënten vertrouwen geven, zegt Smetsers. ‘Hoe eerder ze met stomaverzorging beginnen, hoe eerder ze inzien dat ze het wél kunnen. En dat het voor henzelf fijn is als ze de regie hierover houden. Daardoor worden ze minder afhankelijk.’

Les voor verpleegkundigen

De stomaverpleegkundige heeft ook een les voor andere verpleegkundigen: niet meteen na de operatie standaard de stomaverzorging overnemen omdat het werk dan sneller gaat. ‘Als patiënten de ruimte krijgen zelf te oefenen, is de kans groot dat het aantal stomaklachten afneemt. Zij hebben de stoma 24 uur, dus zij weten het best hoe ze hun stoma moeten verzorgen.’ Smetsers zegt sinds de begeleiding startte opvallend minder telefoontjes over lekkages te krijgen.

Onderzoek

Het ziekenhuis onderzoekt momenteel wat de intensievere begeleiding precies oplevert en wat beter kan. Wanneer de onderzoeksresultaten er zijn nog niet bekend.

Zinnige Zorg Award

Het project van het Catharina Ziekenhuis en MediReva heet Care4Stoma en is door zorgverzekeraar VGZ genomineerd voor de Zinnige Zorg Award 2019. Stemmen op een van de negen genomineerde projecten kan tot 2 juni.