Blog Sandra: 'Eten is emotie'

Sandra wenst voor alle patiënten een feestje op tafel. ‘Genieten van eten is pijnstillend, eten is wonddichtend.’

Jaren geleden fluisterde iemand mij in dat zestig procent van de ziekenhuiszorggebruikers ondervoed was. Nu lees ik dat slechts één op de tien ziekenhuispatiënten voldoende eiwitten binnenkrijgt. Ze raken in grote getale ondervoed. Ze krijgen minder voedingsstoffen binnen dan ze nodig hebben. Zoiets kan leiden tot energietekorten of een gebrek aan lichaamsbouwstenen. Of soms geeft het subtielere dysbalansen in bepaalde zouten, met depressieve gevoelens of delier tot gevolg.

Je kunt je dus meer vermoeid voelen, langzamer of niet herstellen van je ziekte of compleet van de kaart raken. Ik zag eens iemand met een grote, metalen en loeizware kapstok achter een paar verpleegkundigen aan rennen. Hij was ervan overtuigd dat zij hem iets aan wilden doen. Achteraf bleken hier ook ‘zouten’ uit balans. Iets wat met voeding en aanvulling bij te stellen was.
Je (onnodig) nog slechter voelen op je ziekbed, verder achteruitgaan, de kluts kwijtraken, het kan je soms worden bespaard, als iemand investeert in je eten. Als zorgbieders investeren in etenstijd. In ingrediënten, maar ook in ambiance.

Zo eet ik op een Italiaans terras de lekkerste lasagne van de wereld. Niet per se omdat Italianen hem maakten. Maar omdat de zon op mij scheen, ik verder niks hoefde die dag, ik aangenaam gezelschap had. Dat helpt. Je kent vast wel dat heerlijke vakantiewijntje dat je meeneemt naar huis, maar dat thuis toch minder lekker smaakt?

Eten is emotie. Dat is al gebleken bij eetstoornissen. Maar dat geldt dus ook ‘gewoon’ bij ouderen. Mensen die (nog) niks mankeren. Daarom wordt steeds meer kleinschalig zorg geboden, waarbij een team zelf kookt met en tussen de zorggebruikers. Voor de geuren, het ritueel, het behouden van motoriek (aardappelschillen), voor het ritme.

Aangezien geld echter regeert, stappen afdelingen ook alweer af van zelf koken. In het kader van veiligheid en efficiency, wordt nu eten kant en klaar afgeleverd op de afdelingen. Prakjes in bakjes. Als de wijn uit de koffer. Hij smaakt niet meer.

Nu lees ik over FoodforCare-maaltijden, waarbij oncologiepatiënten geur- en smaakarm en eiwitrijk voedsel krijgen en cardiologiepatiënten zoutarm kunnen eten. Zij krijgen zes kleine hapjes, in plaats van drie grote maaltijden. De maaltijden worden bovendien ‘gezellig’ aangeboden, fraai ogend. Een kwart van de eters nuttigt nu voldoende eiwitten. Vooruitgang.

Maar nog steeds eten zo’n drie van de vier aan tafel nog te weinig. Eten is vaak een sluitpost. Voor budget, maar ook voor bijvoorbeeld drukke verpleegkundigen. Ik hoorde over mensen die in het ziekenhuis lagen, die niet bij hun maaltijd konden. De maaltijd werd ongegeten opgehaald en dat werd niet opgemerkt. Net als de met honger achtergebleven patiënt.

Vraag jij wel eens: ‘Kunt u er zo bij? Ziet het er wel lekker uit? Hebt u hulp nodig? Zit u lekker? Zal ik u even aan tafel helpen voor het eten?’ Maak er een uitje van. Met tafelkleden, kaarsen en al waarvan je zelf geniet in een restaurant. Service, een glimlach, weinig gedoe, (live?) muziek, het juiste licht, bloemen. Genieten is pijnstillend, eten is wonddichtend. Geef hen die even niet kunnen vieren een feestje op tafel.

Lees ook: Patiënt eet niet goed door medicatie. Dit kun je er aan doen >>>