Passende zorg verlenen (en krijgen) vraagt om een andere manier van denken

Een term die te pas en te onpas wordt gebruikt: ‘passende zorg’. Vaak in een adem genoemd met de juiste zorg op de juiste plek of toekomstbestendige, uitkomstgerichte of waardegedreven zorg. Maar wat is passende zorg nu echt en wat betekent dat voor jouw werk?

Passende zorg is het doel van het Integraal Zorgakkoord (IZA). Het bestaat uit 5 basisprincipes. Passende zorg is:
1 waardegedreven (op de eerste plaats effectief);
2 komt samen met en gezamenlijk rondom de patiënt tot stand (samen beslissen);
3 vindt plaats op de juiste plek (dichtbij de patiënt);
4 gaat over gezondheid in plaats van ziekte (preventie);
5 gebeurt in een prettige werkomgeving voor zorgprofessionals (behoud van zorgpersoneel). 

De basisprincipes geven richting aan een veranderende zorg die in de toekomst goed, toegankelijk en vooral ook betaalbaar moet worden gehouden. 

In de wijk: zorgen dát in plaats van vóór

In de wijk is het direct voelbaar wat passende zorg betekent voor de cliënt en collega’s. 

Wijkverpleegkundige en verpleegkundig adviseur Shanice van Olst heeft dagelijks met die cultuuromslag te maken. Zij adviseert over passende en toekomstbestendige zorg bij Icare. 

Van Olst hoorde de term passende zorg al aan het begin van haar carrière, 11 jaar geleden. ‘Toen ging dat vooral over de efficiënte inzet van hulpmiddelen,’ vertelt ze. ‘Nu is het veel breder, omdat van de cliënt meer eigen regie en zelfredzaamheid wordt verlangd. De nadruk ligt daarbij nog steeds op technologie en hulpmiddelen, maar zorg verlenen we alleen als het niet anders kan. We zorgen niet meer vóór, maar we zorgen dát.’ 

Collega’s en cliënten bewust maken

Van Olst en haar collega’s denken mee in beleid over hoe technologie, hulpmiddelen, vrijwilligers en andere disciplines makkelijk in te zetten zijn en cliënten helpen hun eigen regie te voeren en zelfredzaam te zijn. ‘Vooral met ontwikkelingen als beeldzorg en de Medido zijn we blij’, zegt ze. ‘Dat scheelt veel tijd.’ 

Om zowel collega’s als cliënten bewust te maken over wat passende zorg is, maakt ze als Zuster Sjaan filmpjes over bijvoorbeeld het gebruik van hulpmiddelen en zelfredzaamheid op Youtube. Maar dat neemt niet weg dat ze vaak moeilijke gesprekken met cliënten en hun mantelzorgers moet voeren. 

Pittige gesprekken

‘Veel cliënten zijn al wel mondiger dan vroeger,’ signaleert ze. ‘Toen hoorde je vaak; doe maar wat het beste is voor mij. Nu hebben ze zich al geïnformeerd op internet en willen ze weten hoe wij daarover denken. 

Maar als je cliënten moet laten inzien dat altijd maar zorg regelen niet het beste antwoord is of dat we soms “nee” moeten verkopen omdat andere mensen, die bijvoorbeeld terminaal zijn, de zorg harder nodig hebben, levert dat soms pittige gesprekken op die hoog kunnen oplopen. Het is makkelijker als ik erbij zit, want ik ben niet betrokken bij de cliënt zoals de collega’s die er dagelijks of wekelijks over de vloer komen. Inmiddels krijgen we training in ‘het moeilijke gesprek’.’

Geen bezuiniging

Dat mensen passende zorg vaak zien als bezuiniging, herkent Van Olst. ‘Natuurlijk; hoe minder zorg je inzet, hoe meer cliënten je kan aannemen en hoe meer dat uiteindelijk oplevert. Maar passende zorg is niet dat er zo min mogelijk gedaan moet worden. Soms moet je juist tijdelijk wat meer zorg inzetten om te zorgen dat iemand veilig thuis kan blijven wonen. Want dat is uiteindelijk het doel.’ 

Lees ook: Beeldzorg in de wijk groeit; verpleegkundige spreekt 2 keer zoveel cliënten als bij fysiek bezoek

Veranderingen op het werk doen soms pijn (daar is zelfs een woord voor)